تحلیل و بررسی مصادیق هویت ایرانی در تاریخ وصاف

هویت ایرانی مفهومی سیال، چند وجهی، پیچیده و برساخته در دوران بس طولانی تاریخ ایران است که ریشه در مفاهیم و منابعی چون دین، تاریخ، سرزمین، زبان، آداب، رسوم، جشن ها و اندیشه ایران شهری دارد. این محتوای اصیل با حمله اعراب و ازهم‌گسیختگی یکپارچگی ساختار سیاسی کشور دچار تغییراتی گردید و به رغم فترت و محاقی کوتاه مدت در اشکال جدیدی بازتولید و برساخته گردید. تهاجم مغولان و انقراض خلافت عباسی، به طور ناخواسته، سبب احیای هویت سیاسی ایران با برخی ملحقاتش تحت لوای حاکمیتی مغولان گردید و فرصتی ذی قیمت در اختیار متفکران ایرانی همانند وصاف شیرازی گذاشت تا برخی از مصادیق و معیارهای هویت ایرانی همچون اندیشه شاهی آرمانی، عدالت و ایرانیت را مجدداً طرح، بازتولید و ساماندهی کنند. بنابراین، پژوهش حاضر به روش تاریخی و با رویکردی توصیفی تحلیلی درصدد است مصادیق هویت ایرانی را از تاریخ وصاف استخراج و تحلیل و بررسی کند و به این سوال پاسخ دهد که نقش مولف این اثر در احیای هویت ایرانی، با توجه به رتبه دیوانی و زمانه وی، چگونه در اثرش انعکاس یافته است؟ فرض پژوهش این است که وصاف با استفاده از موقیعیت اسلام پذیری ایلخانان مغول از غازان خان به بعد و همچنین به دلیل رابطه نزدیکی که با بنام ترین وزرای ایلخانان داشت، تلاش کرد همچون مورخان پیش از خود، چون خواجه رشیدالدین فضل الله و جوینی، مولفه های هویت ایرانی را در اثر خود احیا کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که وصاف در اثر خود مفاهیم و مصادیق هویت ایرانی را مطرح کرد تا در حفظ، انتقال و استحکام آن در جامعه ایرانی تاثیری بسزا داشته باشد.

Analyzing the Instances of Iranian Identity in the History of Wassaf

Iranian identity is a flowing, multifaceted and complicated concept which has been formed over the long history of Iran, being rooted in concepts and sources like, religion, history, land, language, customs, traditions, festivals and Iranshahr (Iranian civilization) thoughts. This authentic concept underwent many changes due to Arab invasion and lack of integrity in the political system of the country although it was reformed in new ways after experiencing short intervals of wane. Invasion of Mongols along with the overthrow of the Abbasid caliphate, caused an unintended revival of Iranian political identity under the ruling of Mongols and provided some Iranian thinkers such as WassafeShirazi with an invaluable opportunity to reproduce and reorganize some instances and criteria of Iranian identity including idealistic royal thoughts, justice and Iranian patriotism. This article extracts and analyzes some instances of Iranian identity during Wassaf History using a historical procedure in the form of an analyticdescriptive approach. In so doing, a question and a hypothesis are put forward to be analyzed. The question the article is set to answer is: How has the role of the author in reviving the Iranian identity been reflected in his work regarding his professional status in his time? Hypothesis: Wassaf, who was aware of the components of Iranian identity and had close relationships with the most prominent ministers of the Ilkhanids, as well as using the tendency of converting to Islam by Mongol Ilkhanids from Ghazan Khan, tried to become like his predecessors such as Khwaja Rashid alDin Fazlallah and Jovini to restore the components of Iranian identity in his work. The findings of the study reveals that Wassaf has introduced concepts and instances of Iranian identity in his work in order to have a significant impact on its preservation, transmission and consolidation in Iranian society.