بازنمایی شخصیت شیخ فضل الله نوری در تاریخ نگاری گفتمان اسلام گرای دوره جمهوری اسلامی

شیخ فضل‌الله نوری در تاریخ نگاری گفتمان مشروطه خواه به عنوان شخصیتی منفی بازنمایی شد که در آغاز به طرفداری از مشروطه پرداخت، اما در نهایت اختلافاتش با دو رهبر روحانی دیگر مشروطه خواه، سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی، موجب شد به صف مخالفان مشروطه و طرفداران استبداد بپیوندد و با محمدعلی شاه همکاری کند، امری که از یک سو باعث دلگرمی شاه در کشتار و سرکوب مشروطه خواهان و از دیگر سو باعث محاکمه و اعدام شیخ شد. اما در دوره جمهوری اسلامی در تقابل با این بازنمایی، بازنمایی های دیگری ارائه گردید. مسئله این پژوهش این است که در دوره جمهوری اسلامی چه بازنمایی هایی از شخصیت شیخ فضل الله نوری جایگزین بازنمایی یادشده در تاریخ نگاری گفتمان مشروطه خواه شد؟ و چرا؟ برای بررسی این مسئله از روش تحلیل گفتمان انتقادی، به ویژه رویکرد گفتمانی تاریخی وداک استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد در دوره جمهوری اسلامی متاثر از بافت سیاسی اجتماعی که ویژگی ضد شاهنشاهی، ضد غرب و غربزدگی، ضد امپریالیسم و ضد روشنفکری داشت، شیخ فضل الله نوری به عنوان شخصیتی بزرگ و مثبت بازنمایی گردید که مستقل و طرفدار ولایت فقیه و حکومت اسلامی و طبیعتا مخالفت سلطنت و غربزدگی بود، همانند همه روحانیون به مبارزه بی امان با استعمار و استبداد پرداخت و به اشاره استعمار در این راه به شهادت رسید.

Representation of Sheikh Fazlollah Noori’s Personality in the Historiography of Islamist Discourse in Islamic Republic Era

Sheikh Fazlollah Noori was represented as a negative figure in constitutionalism discourse’s historiography that defended the constitution revolution at the beginning but finally his disagreement with two other constitutionalist clergy leaders, Seyyed Mohammad Tabatabaei and Seyyed Abdollah Behbahani lead him to join anticonstitutionalists and advocates of despotism, and accompany Mohammad Ali Shah; the shift that at the one hand encouraged the Shah to murder and suppress constitutionalists, and at the other hand caused Sheikh to be on trial and execute. But during Islamic Republic reign, another representation had been presented against the representation. The research problem is that in the era of Islamic Republic which and why representations of Sheikh Fazlollah Noori personality did replace the noted representation in historiography of constitutionalism discourse? For this problem, Critical Discourse Analysis Method, specially Wodak’s Discourse Historical Approach, is applied. Findings show that in the period of Islamic Republic, influenced by socialpolitical context which characterized as antimonarchy, antiWest and Gharbzadegi (Westernized), antiimperialism and antiintellectual, Sheikh Fazlollah Noori was represented as a great and positive character who was independent, advocate of Velayate Faqih (Guardianship of the Islamic Jurist) and Islamic government, and obviously opposite of monarchy and Weststruckness, like all clergymen resisted ceaselessly against colonization and despotism, and died a martyr in this way.