تلاش ایران برای گسترش روابط تجاری و ترانزیت کالا با افغانستان و پاکستان در دهه های چهل و پنجاه شمسی

کشور ایران از دیرباز با همسایگان شرقی خود، افغانستان و پاکستان، روابط تجاری و ترانزیتی داشته است. این روابط در طول تاریخ تحت تاثیر عوامل مختلف تغییر کرده است. یکی از دوره هایی که ایران کوشید روابط تجاری و ترانزیتی خود را با افغانستان و پاکستان توسعه دهد، دهه‌های چهل و پنجاه شمسی بود. اسناد نشان میدهد که حکومت وقت ایران پس از کسب آرامش نسبی سیاسی و اقتصادی در این برهه زمانی، بنا به دلایل مختلفی، به دنبال رهیافت‌های جدیدی برای ایجاد بازارهای خارجی و بهبود وضعیت مسیرهای ترانزیت کشور به سمت مرزهای شرقی بوده است. بدین منظور برنامه‌هایی را طراحی کرد که از جمله آن توسعه مسیرها و را ه های تجاری و همچنین عقد قراردادهای مالی با کشورهای افغانستان و پاکستان بود. این پژوهش درصدد است از طریق روش تاریخی و با تحلیل اسناد و مدارک روابط خارجی و تجاری ایران در این دو دهه به این سوال پاسخ دهد که توسعه تجارت و بهبود مسیرهای ترانزیتی با کشورهای پاکستان و افغانستان در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی چگونه صورت گرفت؟ بررسی ها نشان میدهد قراردادهای تجاری ایران با همسایگان شرقی ابتدا بر مسئله نفت متمرکز بود، اما چون این کشورها در سایر کالاها با ایران بازار مشترک داشتند، در مراحل بعد ایران موضوع ترانزیت کالا را مورد توجه قرار داد. بازگشایی و ایجاد را ه های نوین تجاری که به نوعی بازگشت به موقعیت تاریخی گذشته ایران بود، از جمله برنامه های حکومت وقت در این خصوص بود. هرچند در نهایت تغییر نظام های سیاسی منطقه مانع به ثمر رسیدن تلاش های ایران شد.

Trying to shift direction of Iranian Trade to eastwards in the 1940s and 1950s.

Purpose: Trade relations between countries are linked to various intraregional and global political factors. Because the events of the world are influenced by the smallest and most distant decisions made around the world. This is also true of the economic relations of neighboring countries such as Iran, Pakistan and Afghanistan in the 1340s, 1350s / 1960s and 1970s. In an era when bipolar world conflict had a profound effect on these areas. Documents show that the Iranian government, after gaining relative politicaleconomic peace at this time, was seeking new approaches to foreign markets and the country’s transit routes to the eastern borders. Trade and trade with Europe was not very innovative for Iran and did not help the country’s nascent industries. Therefore, plans were made to expand Iran’s trade to Pakistan and Afghanistan in the east of the country. Methodology: This study raises the question of what was the Iranian government’s plan to redirect the country’s trade and transit eastward? Historically he has studied and analyzed the documents of foreign and commercial relations of Iran during these two decades. Findings: Preliminary studies indicate that trade deals with eastern neighbors were primarily focused on the oil issue, but since these countries had a common market with other commodities with Iran. In the later stages, Iran’s focus on the transit of goods increased. The reopening and creation of new trade routes that somehow returned to Iran’s historic past as a route for east and west trade convoys....