فرآیند اسکان شاهسون‏ های دشت مغان در دوره رضا شاه(1310 -1320ش/ 1941-1931م)

شاهسون ها در دوره قاجاریه یکی از بزرگترین اتحادیه های ایلی ایران بودند که بخش وسیعی از مراتع قشلاقی خود در دشت مغان را در خلال جنگ های ایران و روس از دست دادند و دامنه ترددشان به مراتع دشت مغان(قشلاق) و دامنه های کوه سبلان (ییلاق) محدود شد. با اجرای طرح اسکان اجباری در دوره رضاشاه، بسیاری از شاهسون ها در دشت مغان اسکان یافتند. این پژوهش داده بنیاد براساس روش جمع‌آوری اطلاعات از کتابخانه‌ها و مراکز آرشیوی و با روش توصیفی تحلیلی، بر آن است تا چگونگی اسکان طوایف شاهسون را در دشت مغان، اَرشق، مراتع ییلاقی سبلان و نواحی مجاور این مناطق تبیین کند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که طرح واگذاری اراضی دولتی آذربایجان واخذ تعهد از اشخاص، ایجاد کانال های آبیاری، ایجاد پست های امنیه برای جلوگیری از تمرد عشایر، استقرار مامورین اسکان در نواحی اسکان داده شده، سوزاندن ابزار کوچ نشینی، تاسیس مدارس فلاحتی، حذف مالیات علف چر و وضع قوانین دامداری از عوامل اصلی اسکان شاهسون ها در دشت مغان و نواحی مجاور بوده است.

(A study about the ways and manners of Shahsevans settlement in Reza Shah period (1310-1320/1931-1941

Shahsevan tribe, as one of the greatest tribal unions in the history of Iran, lost a vast proportion of its winter quarters (qeshlaq) during the wars between Iran and Russia, their movement being restricted to Moqan plain (for winter quarters, qeshlaq) and Sabalan hillsides (for summer quarters, yeylaq). Finally, a portion of Shahsevans were forced to settle in Moqan plain in Reza Shah Era. This article, by gathering data to do with Shahsevan tribe from historical references and archives and by using historical method and descriptiveanalytic approach, studies the ways and manners of shahsevans’ settlement in Moqan plain, arshaq, winter quarters of Sabalan and Areas adjacent to mentioned areas. The results show that giving governmental lands to people and taking guarantee (assurance) from them as well as construction of gendarmerie stations for preventing nomads from rebellion and disobedience, Action to create irrigation channels, besides establishment of settling officers in settled regions, establishment of agricultural schools, burning wandering instruments, Pasture tax elimination and regulating new agricultural laws, were the most important causes of Shahsevans settlement in Moqn plain and its neighbor regions.