چگونگی نقش‌آفرینی زنان درباری در حکومت آل‌مظفر

جایگاه اجتماعی زنان و چگونگی نقش‌آفرینی آنها در طول تاریخ ایران، تحت تاثیر اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و مذهبی این سرزمین، تغییر و تحولاتی داشته است. با استقرار ترکان و سپس مغولان در جایگاه حکمرانی ایران، تحت تاثیر سنن قبیله‌ای و شیوه های زندگی این اقوام و نیز موقعیت برجسته برخی زنان درباری آنان، شرایط و فرصت بیشتری برای حضور پررنگ‌تر زنان فراهم گردید. با گذر زمان و افزایش تاثیرپذیری ایلخانان مغول از فرهنگ و مذهب ایرانیان و نیز اندیشه سیاسی دیرینه و عمدتاً مردسالار ایران، نقش‌آفرینی زنان درباری بیش از امور سیاسی به امور اجتماعی و فرهنگی کشیده شد. این تغییر شکل نقش‌آفرینی زنان درباری همانند دیگر میراث‌ها، به برخی حکومت‌های محلی پساایلخانی رسید که بانیان و حکمرانان آنها بیش از ایلخانان متاخر در دامن فرهنگ ایرانی تربیت یافته بودند. تبیین وضعیت زنان درباری و چگونگی نقشآفرینی آنان در حکومت محلی آل‌مظفر(713-795ق./ 1314-1393م.)، با استفاده از رویکرد تاریخی و روش توصیفی– تحلیلی، هدف اصلی این پژوهش است. یافته‌های تحقیق، نشان می‌دهد که زنان درباری آل‌مظفر به دلیل ماهیت دینی حکومت آل‌مظفر و فرهنگ دیوانسالاری ایرانی، بیشتر در پس پرده سیاست به ایفای نقش پرداختند. زنان درباری این حکومت، علی‌رغم برخی فعالیت‌های سیاسی چون نیابت چند روزه حکومت برخی شهرها و تحریک گاهگاه شاهان و شاهزادگان مظفری در منازعات سیاسی و نظامی، بیشتر به فعالیت در پشت پرده سیاست از طریق اعمال نفوذ روی تصمیمات و اقدامات شخصیت‌های سیاسی و نیز انجام برخی امور عام‌المنفعه مانند احداث مساجد و مدارس مشغول بودند.

Role Playing Factuality of Court Women in Al-Muzaffar goverment

Under the affect of the political, social, cultural and religious situation of Iran, the social position of women and their role playing has undergone changes and developments throughout the history of Ira. Over the course of time and because of the increasing influence of Iranian cultural and religious factors on the Mongol ilkhans, as well as the ancient and mostly patriarchal political thought of Iran, the role playing of court women was passed over to social and cultural domains rather than the mere politics. Likened to any other heritages, this role playing deformation of court women extended to some postIlkhan local rules, whose founders and rulers were more educated in the Iranian culture than the later Ilkhans. Employing historical approach and descriptiveanalytical method, this research is mainly aimed at explaining the position of court women and factuality of their role playing in the local rule of AlMuzaffar (12911373AD). Findings of research demonstrate that AlMuzaffar court women under the influence of factors including the nature of AlMuzaffar rule and the Iranian traditional bureaucracy, mostly played a role behind the pilitical scenes. In spite of some political activities, such as the severalday vicarious ruling of some cities and the occasional incitement of Mozaffari kings and princes in political and military conflicts, the court women in the mentioned era were more active behind the political scenes influencing decisions and actions related to prominent political figures as well as getting involved in building public utilitiy affairs including building mosques and schools.