تاثیر تعارض سپاهیان و درگاهیان بر بی‌ثباتی سیاسی اواخر دوره صفویان (1135-1077 ق )

مجموعه عوامل ساختاری مانند ساخت اجتماعی اقتصادی حکومت، مبانی مشروعیت و تداوم کارایی آن، اوضاع فکری و فرهنگی جامعه، سپاه و دیگر عناصر در ایجاد ثبات و تداوم یک حکومت نقش دارند. در زمان حکومت صفویان ضعف عوامل ساختاری و تعارض‌ها که به مرور در طول حکومت رشد کرده و تکوین یافته بودند، در اواخر سلطنت (1077 -1135ق/ 1667-1722م) خود را آشکار ساختند. با کاهش قدرت پادشاه و واگذاری امور به درباریان و نظامیان، توازن ساخت سیاسی بر هم خورد و کشمکش و رقابت گروه های نظامی برای کسب مقام ها، منفعت‌طلبی و برتری‌جویی موجب ضعف کارکرد نهاد سپاه شد. چنانکه این نهاد در مواجهه و مقابله با بحران‌های سیاسی ناشی از حوادث داخلی و خارجی نتوانست موفقیت چشمگیری داشته باشد. بنابراین، می‌توان تعارض سپاهیان و درگاهیان را یکی از عوامل بی‌ثباتی سیاسی در اواخر دوره صفویه محسوب کرد. این پژوهش درصدد است با مطالعه کتابخانه‌ای و با تکیه بر داده های تاریخی، تاثیر تعارضات نهاد سپاه بر بی‌ثباتی سیاسی اواخر دوران صفویه را تحلیل و تبیین کند.

The Impact of Conflicts between Military and Courtiers on Political Instability in the Late Safavids (1677-1722)

A set of structural factors such as the socioeconomic structure of government, its legitimacy and the continuity of its effectiveness, the intellectual and cultural conditions of the society and other elements play a significant role in the stability and continuity of a government. Yet, the weakness of the structural factors and constant conflicts broke out during the reign of Safavid’s dynasty in the late Safavid era (16771722). As the king lost his power, and hence entrusting affairs to the courtiers and the military, the balance of political construction had been disrupted and the conflict between different military groups in pursuit of authorities, interests, superiority led to the weakness of performance and function of military forces, not being successful in dealing with political crisis, sprang from local and foreign events for instance. Therefore, one can name it as a political factor of instability in the late Safavid era. This analyzes and explains the impact of conflicts between military forces on political instability in the late Safavid era through a historical method and based on Historical sources.