ناپایداری سیاسی در ایران قرن هشتم هجری: بررسی آماری عمر حکومت‌ها و میانگین سلطنت حکام

قرن هشتم در تاریخ ایران، قرن تشکیل سلسله‌های محلی است. در این قرن در چهار گوشه ایران، سلسله‌های مختلف همانند قارچ از زمین می‌روییدند و دیگر کشور توسط حکومتی متمرکز و یکپارچه اداره نمی‌شد. در این پژوهش با استفاده از روش کیلومتریک (cliometrics)، میزان عمر حکومت‌ها، و میانگین سلطنت حکام، به عنوان یکی از مولفه‌های ناپایداری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از رابطه همبستگی بین میانگین عمر حکومت‌ها و سلطنت حکام با شکل گیری شرایط ناپایدار بوده است. میانگین عمر پنج حکومت بررسی شده در این قرن، 51 سال بوده است که رقم پایینی است. در میان این پنج حکومت، هیچ حکومتی عمری بالای صد سال نداشته است و سه حکومت زیر 50 سال حیات داشته‌اند. میانگین سلطنت حکام، در نیمی از حکومت‌های این دوره نیز زیر 10 سال بوده است. حکومت‌های این قرن، بعد از تاسیس، دوره تثبیت کوتاهی داشته‌اند و حکام تثبیت کننده آنها از یک نفر فراتر نمی‌رفته است. حتی برخی حکومت‌ها نظیر سربداران، آل‌اینجو و آل‌چوپان، دوره تثبیت را سپری نکرده و بعد از تاسیس، وارد دوره افول شده‌اند. منازعات درونی و بیرونی بسیار زیاد در این حکومت‌ها، موجب می‌شد که اکثر حکام آنها، فرصت ایجاد دوران باثبات و بلندمدت را پیدا نکنند.