بررسی مواجهه بین کلیساهای پروتستان آلمان و رژیم نازی

ظهور حزب نازی، به‌قدرت رسیدن و جنگ­افروزی آن‌ها، تنگنایی دشوار برای مردم اروپا و آلمان به‌وجود آورد. کلیساهای آلمان در این دوره با آزمونی دشوار روبه‌رو شدند. کارنامه کلیساهای پروتستان آلمان در این دوره جالب توجه است. ظرفیت­ها و کمبودهای الهیاتی کلیساها در این بحبوحه آشکار شد. در کلیسای پروتستان جنبش‌های مسیحیان ژرمن و کلیسای معترف ظهور کردند، که به‌ترتیب به حمایت و مخالفت با رژیم نازی پرداختند. تبعیت از حکومت و مخالفت با یهودیان پیش­زمینه­ای در الهیات لوتر داشت که در این دوره آسیب­های خود را نشان داد. بعضی از متالهان و شبانان کوشیدند ضعف­های الهیاتی را برطرف کنند؛ الهیات کارل بارت و دیتریش بونهوفر و بیانیه بارمِن از این جهت حایز اهمیت هستند. این تلاش­های الهیاتی در پی اصلاح برخی موانع الهیاتی یا سو برداشت­ها از مسیحیت در راه مبارزه با حاکمان ستمگر بودند. کوتاهی در قبال کشتار یهودیان، ضعفی آشکار در کارنامه کلیسا بود. ظهور رژیم نازی در آلمان پیامدها و درس­های آموخته­ای را برای کلیسای آلمان برجای نهاد. نزاع ایمان و هراس در سطوح جمعی و فردی آشکار بود. تکیه بر کتاب مقدس در این دوران خود سنتی را برجای نهاد که تا مدت‌ها بعد مورد استفاده کلیسا قرار گرفت.