سرّ و مصادیق آن در عرفان با تاکید بر اندیشه ابن‏ عربی

در تحلیل و بررسی جوهره عرفان ابن‏عربی، سرّ یا راز یکی از مضامین کلیدی محسوب می‌شود. سرّ، یکی از لطایف الهی است که خداوند آن را در ذات موجودات به ودیعه گذارده است و مربوط به طور ورای عقل می‌باشد. در اندیشه این عارف، خداوند به‌عنوان یکی از انواع راز می‌تواند مدرَک عارف قرار گیرد. البته ادراک اسرار، متعلق شهود و ایمان است و در طور و تور عقل قرار نمی‌گیرد. تنگنای زبان متعارف برای بیان تجارب عرفانی عارف در این وادی، زمینه تناقض‌گویی، شطح و بیان رمزواره را برای عارف مهیا می‌کند. ابن‏عربی، روش بیان اسرار را زبان تمثیل، استعاره و رمز می‌داند، ولیکن شطح را رعونت نفس می‌داند که ناشی از نقصان سلوک است و آن را ابزار بروز اسرار به‌شمار نمی‌آورد. رابطه راز و سرّ با مقوله‌هایی از قبیل حیرت و مصادیق اسرار از دیگر مباحث قابل تامل در این مقاله است.