بررسی مقایسه‌ای دیدگاه اریک فروم و کارل رانر دربارۀ باورهای آخرالزمانی مسیحیت‏

در این نوشتار موضوع آخرالزمان مسیحی از منظر اریک فروم و کارل رانر بررسی می‌شود. به نظر اریک فروم از سدۀ اول تا چهارم میلادی دو باور کلی دربارۀ جایگاه مسیح وجود دارد که با رهیافت روانکاوانه دربارۀ وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مردمان اورشلیم می‌توان به دلایل مبنایی آن دست یافت. فروم با اتخاذ روش عینیت‌گرایانه که در ذات رویکرد فروید و مارکس دربارۀ دین است، جنبش‌های آخرالزمانی سدۀ اول مسیحی و پرهیز از این جنبش‌ها در سدۀ چهارم را به عوامل پنهان در منش جمعی مردم و انگیزه‌های اقتصادی آنها تقلیل می‌دهد. اما کارل رانر با اتخاذ خوانش تومیستی از پدیدارشناسی هایدگر، رویکرد تقلیل‌گرایانه به آخرالزمان را نقد می‌کند. به نظر رانر تفسیر مارکسیستی از آخرالزمان مبتنی بر تصویر خطی از زمان است و رازآلودگی آینده مطلق را نادیده می‌گیرد. رانر با طرح مفهوم آینده مطلق معتقد است شخص مسیحی در پرتو ایمان به آخرالزمان به خود-فهمی می‌رسد ولی نگرش مارکسیستی با اتخاذ رویکردی ایستا به انسان نمی‌تواند به کُنه باور الهیاتی در زمینه آخرالزمان دست یابد. علیرغم چالش‌هایی که دربارۀ خوانش تومیستی از هستی‌شناسی هایدگر مطرح است، به نظر می‌رسد دیدگاه رانر در کشف ظرفیت‌های الهیات مسیحی از نظر روش‌شناسی قابلیت دفاع بیشتری داشته باشد.

a comparative study on the views of erich fromm and karl rahner regarding eschatological beliefs of christianity

in this article, the subject of christian eschatology is examined from the perspective of erich fromm and karl rahner. according to erich fromm, from the first to the fourth century ad, there were two general beliefs about the status of christ, and a psychoanalytic approach to the political, social, and economic situation of the people of jerusalem can reach their fundamental reasons. by adopting the objective method, which is the essence of freud’s and marx’s approach to religion, fromm reduced the eschatological movements of the first christian century and the avoidance of these movements in the fourth century to hidden factors in the collective character of people and their economic motivations. however, karl rahner critiqued the reductionist approach to the end of time with a thomistic reading of heidegger’s phenomenology. according to rahner, the marxist interpretation of the end of time is based on a linear image of time and ignores the mystery of the absolute future. by proposing the concept of the absolute future, rahner believes that a christian person reaches self-understanding in the light of belief in “the end of time”, but the marxist approach, by adopting a static approach to man, cannot understand the essence of the theological belief in “the end of time”. despite the challenges raised by the thomistic reading of heidegger’s ontology, rahner’s point of view is more defensible regarding methodology in discovering the capacities of christian theology.