در جست‌وجوی همسازی:بازسازی اجتماعی سیاسی دستگاه فکری کنفوسیوس

بی‌تردید کنفوسیوس در زمرۀ بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ اندیشۀ شرق دور است. با این حال، او چنان‌که رویۀ حکمای شرق است، تعالیم خود را در قالب کلمات قصار و حکمت‌هایی موجز به شاگردان انتقال داد و هرگز نکوشید آن‌ها را، چنان‌که رویۀ فیلسوفان غرب است، در قالب ساختاری نظام‌مند ارائه دهد. همین امر باعث شده است تا محققان دربارۀ شخصیت و تعالیم او اختلاف‌نظرهایِ جدی داشته باشند. نویسندۀ مقالۀ پیش‌رو مدعی است، کنفوسیوس پیش از هر چیز، یک نظریه‌پرداز و مصلح اجتماعی است، نه یک فیلسوف یا یک معلم اخلاق یا یک رهبر دینی. مطابق این خوانش، آموزۀ محوری او همسازی (هی) است و سایر اندیشه‌ها و تعالیم وی را باید در نسبت با این آموزه بازخوانی کرد. به اعتقاد کنفوسیوس، اگر در وهلۀ نخست طبقۀ حاکم و سپس عموم مردم وظایف خود را در قبال دیگران به‌درستی بشناسند (جِنکْمینک)، پایبندی به وظایف خود را همچو یک تکلیف دینی قلمداد کنند (لی)، انگیزۀ آن‌ها از انجام وظایف‌ نه کسب منفعت و سودجویی، بلکه شفقت و انسان‌دوستی باشد (رن)، و وظایف خود را به صحیح‌ترین صورت ممکن عملی سازند (یی)، انسان کامل و سرمشق (جُنتْسه) خواهند بود؛ بدین‌سان جامعه نیز به ‌سامان خواهد شد و همسازی تحقق خواهد یافت.

in search of harmony:a sociopolitical reconstruction of confucius’ intellectual system

undoubtedly, confucius is one of the greatest and most influential figures in the far eastern history of thought. like other eastern sages, however, he conveyed his teachings to his students orally and in the form of aphorisms and brief sayings, and he never tried to organize them into a systematic structure, as is the way of western philosophers. this has caused serious disagreements among scholars about his role and his teachings. the author of present article argues that confucius is, first of all, a social theorist and not a philosopher or a moral teacher or a religious leader. his central doctrine is harmony (he’) and his other thoughts and teachings should be re-examined according to this doctrine. according to confucius’ thought and analysis, if first the ruling class and then the populace recognize their duties towards others (zheng-ming), and regard their responsibilities as a religious duty (li), and their motivation, performing their responsibilities, be not profiteering but compassion and human-heartedness (ren), and if they carry out their duties in a good form and appropriate way (yi), they will be a nobleman and exemplary person (jun-zi) and so their society will be in order, and the harmony will be realized.