جسم و روح و نفس د ردیدگاه امام محمد غزالی و توماس آکویناس

انسان‌شناسی یکی از مهمترین مباحث در مکاتب فلسفی تربیتی است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی وجوه تفاوت و همانندی جسم و روح و نفس از دیدگاه غزالی و آکویناس است. روش پژوهش، تجزیه و تحلیل نظری ـ مروری و کتابخانه‌ای بوده است. این دو اندیشور دارای وجوه تفاوت و همانندی در زمینه‌ی جسم و روح و نفسند که وجوه همانندی بیش از وجوه تفاوت بوده است. از نظر هر دو، وجود انسان صرفاً مادی نبوده و ترکیبی از جسم و روح است. جسم و روح لازم و ملزوم یکدیگرند. روح جاودانه، ملکوتی و عقلانی است. سرانجام روح در روز رستاخیز به بدن باز می‌گردد. جسم مادی و روح غیرمادی است. نفس اصالت دارد. عقل، غضب و شهوت مهمترین نیروهای باطنی نفس هستند. بین نفس و بدن رابطه‌ی مستقیم وجود دارد. اما غزالی برخلاف توماس، به آفرینش مرحله‌ای باور دارد. تقسیم‌بندی نفس از نگرگاه این دو اندیشور، متفاوت است. روح از نظر غزالی برخلاف توماس، ملکوتی و حیوانی است. غزالی برخلاف توماس شناخت نفس را لازمه‌ی تعالی می‌داند. ازین‌رو، وجوه اشتراک می‌تواند مقدمه‌ای برای طراحی یک مدل مشترک فلسفه‌ی تربیتی اسلام و مسیحیت قرار گیرد.