پیامدهای فعالیت‌های میسیونرهای آمریکایی در جامعه آسوری آذربایجان (1250-1344 ق./1834-1925 م.)

میسیونرهای آمریکایی در سال‌های1250-1344 ق./1834-1925 م. بیش از نیم‌قرن در ایران عصر قاجار حضور داشتند که طی این دوره فعالیت‌های گوناگونی در حوزه‌های مذهبی، آموزشی، فرهنگی و بهداشتی انجام دادند. با وجود اینکه مناطق مختلف به‌ویژه در غرب و شمال ایران، از جمله ایالات آذربایجان، کردستان، همدان، کرمانشاه و گیلان عرصه فعالیت ایشان بود؛ اما منطقۀ آذربایجان اولین و مهم‌ترین حوزۀ فعالیت میسیونرهای آمریکایی محسوب می‌شد. ایالت آذربایجان از دیرباز محل سکونت اقلیت‌های مختلف مسیحی همچون ارامنه، آسوریان و کلدانیان به شمار می‌رفت. مبلغان کاتولیک همچون کشیشان کرملیت از دورۀ صفویه در این منطقه فعالیت می‌کردند. میسیونرهای آمریکایی که بیشتر به دنبال احیای کلیسای نسطوری بودند، به ارائه خدمات آموزشی‌ فرهنگی و بهداشتی در میان مسیحیان آذربایجان پرداختند. این مبلغان، از طریق حضور طولانی‌مدت و ارتباطات نزدیک، توانستند جامعۀ آسوری آذربایجان را تحت‌تاثیر خود قرار دهند. مقالۀ حاضر سعی دارد با تکیه بر روش توصیفی‌ تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای، فعالیت‌های میسیونرهای آمریکایی در جامعۀ آسوری آذربایجان و نیز نتایج آن‌ها را مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد جامعۀ آسوری آذربایجان در نتیجۀ اقدامات هیئت تبلیغی آمریکا دست‌خوش تحولاتی شد. آسوریان در حالی توانستند جایگاه اجتماعی خود را بازیابند که انسجام سنتی جامعه‌شان دچار ازهم‌گسیختگی گردید. افزون آنکه تغییرات مذکور رویارویی آسوریان با هم‌وطنان مسلمان ایشان را در پی آورد.

the consequences of american missionary activities in the assyrian society of azerbaijan (1250-1342 a. h./1834-1925 ad)

during 1250-1344 a.h./1834-1925 ad, i.e., for more than half a century, american missionaries were active in the qajar iran. within this relatively long period, they initiated various activities in those fields of religion, education, culture and public health in iran. although different regions in the west and north of iran, especially the provinces of azerbaijan, kurdistan, hamedan, kermanshah and gilan, were the scene of their measures, the former was considered as the first and most important region of their activities. azerbaijan had long been the home of various christian minorities such as armenians, assyrians and chaldeans. catholic missionaries, like the carmelite priests, were present in this province since the safavid period. the american missionaries, who mostly sought to revive the nestorian church, provided educational-cultural as well as health services for the christians of azerbaijan. these missionaries, through their long presence and close connections in the province, were able to influence the assyrian society of the province. the present article, based on descriptive-analytical method, intends to study both activities of american missionaries among the assyrians and their results as well. the findings show that the assyrian society, as a result of the cultural measures of the american mission board, experienced changes. while the assyrians became able to regain their social status, the traditional consistent of their society was disintegrated. moreover, these changes brought about the confrontation of the assyrians with their fellow muslim countrymen.