بازتبیین ماهیت و خلقت ابلیس با رویکردی تفسیری عرفانی

در مورد ماهیت و خلقت ابلیس نظرات مختلفی وجود دارد. عارفان به وجود مبدا آسمانی و امریِ حتمی در خلقت ابلیس باور دارند ولی تعدادی او را همان نفس اماره، تعدادی وهم و بعضی هم یکی از دو قطب هستی و تجلی اسم مضلّ الهی می‌دانند. در این پژوهش، از روش توصیفی و تحلیل محتوای متون با تاکید بر منابع تفسیریعرفانی، با هدف وصول به شناختی نو از ماهیت و خلقت ابلیس، استفاده شده که بیان می کند ظهور وی در قالب شیطان و هم‌زمانی‌اش با خلقت انسان مختار نشان می‌دهد که از شئون وجودی انسان کامل است؛ زیرا او جامع تمام مراتب وجود است. از منظر تعابیر دوگانۀ عرفان اسلامی در مورد انسان نظیر «انسان کبیر»، «انسان‌ صغیر» یا تعبیر «کون جامع»، بسته به اینکه از چه ساحتی به شیطان بنگریم، می‌تواند هم در درون، هم در بیرون انسان باشد، اما در هر دو حالت، وابسته به وجود انسان است.

The reexplanation of the nature and creation of Iblis with an interpretivemystical approach

There are different opinions about the nature and creation of Iblis. Mystics believe that he has a definite heavenly and judicial origin but some consider him to be the soul of Amara, some consider him an illusion, and some consider him to be one of the two poles of existence and the manifestation of the name of divine misguider. In this research, descriptive method and content analysis of texts with emphasis on interpretivemystical sources, with the aim of gaining a new knowledge of the nature and creation of Iblis has been used which states that his appearance in the form of Satan and his simultaneity with the creation of man with authority also show that his existence is attributed to the existential aspects of man as the perfect man is allencompassing. From the point of view of the two interpretations of Islamic mysticism about man such as great man, small man or comprehensive Being, depending on how we look at Iblis, he can exist both inside and outside man. But in both cases, it depends on human existence.