نابسامانی کلیسای شرقی بین‌النهرین از دورۀ خسروپرویز تا برافتادن ساسانیان

در دوران شهریاری خسروپرویز، مسیحیانِ ساکن در بین النهرین متعدد بودند. کلیسای شرقی بین النهرین، به عنوان یکی از مهم ترین زیرمجموعه های کلیسای شرقی در آن زمان دچار نابسامانی بود. هدف این پژوهش بر آن است تا وضعیت کلیسای شرقی بین النهرین در آستانۀ فتوح اسلامی تا برافتادن ساسانیان را بررسی کند. در این پژوهش تلاش می شود تا به این پرسش پاسخ داده شود که علل نابسامانیِ کلیسای شرقی بین النهرین از دورۀ خسروپرویز تا برافتادن ساسانیان چه بوده است؟ یکی از منابع مهم، برای بررسی این دوران، نامه هایی است که یشوع یهب سوم (فوت659م)، بطریق ایرانیِ کلیسای شرقی بین النهرین، هم زمان با فتوح اسلامی، به سران کلیسا ارسال کرده است. تحلیل داده ها بر محوریت نامه‌های یشوع یهب سوم با رویکرد توصیفی تحلیلی، مبتنی بر روش تاریخی، نشان داد که مناقشات داخلیِ کلیسای شرقی بین النهرین که سیاسی و در عین حال، آموزه ای بود، موجودیت آن را به خطر انداخته بود. در واقع تفاوت در مسیح شناختیِ نسطوریان و میافیزیت ها، کلیسا را به شدت ضعیف کرده بود. از سوی دیگر تضاد نهاد های درونیِ این کلیسا تحکیم آن را بر هم زده بود. برخی از زردشتیان نیز با مشاهدۀ عدم حمایت برخی مسیحیان از ایشان، دست به اغتشاش زدند، کلیساهایی را ویران کردند و این آشفتگی را تشدید کردند. در واقع، نابسامانیِ کلیسای شرقی بین النهرین، پیش از فتوح اسلامی در بین‌النهرین آغاز شده بود و از شروع فتوح اسلامی تا دست کم پایان سلسلۀ ساسانی، حاکمان مسلمان مشکل حادی برای کلیسا ایجاد نکردند.

Disorder at The Church of the East in Mesopotamia from The Reign of Khosrow Parviz to the fall of the Sassanian Dynasty

During the reign of Khosrow Parviz, many Christians lived in Mesopotamia. The Church of the East in Mesopotamia, as one of the most important subdivisions of the Church of the East, was in disarray in that era. The purpose of this study is to examine the situation of this Church from the Reign of Khosrow Parviz until the fall of the Sasanian Dynasty. This research seeks to answer the question: what were the causes of the disorder of Church of the East in Mesopotamia in the reign of Khosrow Parviz until the fall of the Sasanian Dynasty? One of the important sources for the study of this period is the letters that Išō‘yahbIII (d.659 CE), Patriarch of the Church of the East in Mesopotamia which had been sent to the leaders of the Church at the time of Islamic Conquests. Analyzing the data and focusing on Išō‘yahbIII’s letters with a descriptiveanalytical approach based on the historical method, showed that internal conflicts in this Church, which were political and doctrinal discrepancies, had endangered its existence. In fact, differences between the Nestorians and the Monophysites’ Christology had severely weakened the Church. Furthermore, the contradiction of the internal institutions of the Church had disturbed its consolidation. Some Zoroastrians, perceiving the lack of support from some Christians groups, began to disturb Christians and destroyed some churches and intensified the unrest. In fact, the disorder in the Church of the East in Mesopotamia had begun before the Islamic Conquest and from the beginning of the Islamic conquest until at least the fall of Sasanian dynasty, the Muslim rulers did not pose an acute problem for this Church.