تحلیل دین‌شناختی و اسطوره‌شناختی آیین ایرانی قربانی گاو در اسفنجان

بهار هر سال در آبادی اسفنجان از توابع شهرستان اسکو استان آذربایجان شرقی آیینی بر محور قربانی گاو انجام می‌شود که متضمن عناصر مهمی از باورها و آیین های ایرانی است. بر اساس این سنت دیرینه مردم این آبادی، گاو نری را که از مدت‌ها قبل در نظر گرفته ‌شده خریداری و صبح پنجشنبه‌ای که 36 روز از بهار گذشته باشد، در آبادی گردانده و نذورات مردم را از درب خانه‌ها دریافت می‌کنند. پس ‌از اینکه آب قنات آبادی را به گاو نوشاندند، آن را به زیارتگاه پیر سنگ که در راس تپه‌ای در کنار آبادی قرار دارد برده و گرد آن می‌گردانند. آنگاه از تپه سرازیر شده و قربانی را به بالای تپه قربانگاه در جانب دیگر روستا هدایت می‌کنند و نزدیک نقطه سنگ‌چینی که باور دارند محل غیبت دختری است، ذبح می‌کنند تا خون گاو از طریق شیاری به گودال سنگ چین فرو رود و در پی آن باران ببارد. مطالعات مقاله به دو صورت میدانی و اِسنادی شامل توصیف آیین و تحلیل دینی و اسطوره‌ای آن است که بر اساس آن طلب باران، اسطورۀ غیبت دختر و قربانی گاو سه وجه اصلی این آیین بر بن‌مایه های فرهنگ ایرانی استوار است و برگزاری آن در حدود 40 روز پس از نوروز نیز، قابل‌مقایسه با گاهنبار «میدیوزرم گاه» یا «میان بهار» زرتشتیان است. همچنین این آیین در تنوع عناصر آیینی نمونه‌ای بی‌مثال است و به جز عناصر اصلی دربردارندۀ حاجت‌خواهی، جمع‌آوری نذورات، گرداندن گاو در آبادی، جاری کردن خون در محل غیبت دختر، استفاده از خون قربانی جهت مشکل نازایی، تقسیم و پخت گوشت قربانی است.

Religious and mythological analysis of the Iranian religion and the mysterious sacrifice of a cow in Isfanjan

Every spring in the village of Esfanjan in the city of Osko, East Azerbaijan Province, a ritual is performed on the axis of the sacrifice of a cow, which includes important elements of Iranian beliefs and rituals. According to this ancient tradition, the people of this village bought the bull that had been considered for a long time and returned it to the village on Thursday morning, which is 36 days past spring, and received the people’s vows from the doors of the houses. After drinking the water of the subterranean aqueduct to the cow, they take it to the shrine of Pir Sang, which is located at the top of a hill next to the abode, and turn it around. They then descend from the hill and lead the victim to the top of the altar hill on the other side of the village, where they slaughter a girl near what they believe to be a missing place so that the cow’s blood can flow through a groove into the pit and rain down. The study of the article in both field and documentary forms includes the description of religion and religious analysis and its myths, according to which the demand for rain, the myth of the absence of a girl and the sacrifice of a cow are the three main aspects of this religion based on Iranian culture. After Nowruz, it is also comparable to the Mediozerm Gah or Mian Bahar of the Zoroastrians. This ritual is also an unparalleled example in the variety of ritual elements, and in addition to the main elements includes defecation, collecting vows, moving cows in the village, bleeding in the absence of the girl, using the victim’s blood for infertility, dividing and cooking the victim’s meat.