نقش حکمت در وساطت فیض(بررسی مقایسه‌ای عرفان یهود و عرفان اسلامی)

به باور عرفان یهود و عرفان اسلامی، خدای متعال میان خود و مخلوقاتش واسطه‏ای را قرار داده است که در متون مقدس هر دو دین اسم‌های مشترکی دارند. یکی از این عناوین «حکمت» است. در این نوشتار بر اساس روش تطبیقی، مفهوم «حکمت» در عرفان یهودی و اسلام تحلیل شده است. مهم‌ترین نوآوری این پژوهش اثبات این فرضیه است که گرچه در یهود «حِسِد» و عشق اصل حیات‌بخش است و در عرفان اسلامی نیز حرکت حبّی همان نقش را دارد، اما در هر دو عرفان، پیش از حبّ الهی که باعث تجلی مظاهر شده است، حکمت (حوخمه) نقش‌آفرین بوده است؛ لذا این شبهه کلامی که اگر خدا همیشه محبّ و در عین‌ِحال، قادر است، پس باید از ازل مخلوق می‎داشته، در عرفان قبالا و عرفان اسلامی این‌گونه پاسخ داده می‎شود که خدا، مقدم بر حبّ ذاتی، حکیم است و حکمت اوست که حبّش را به جریان می‌اندازد.

The role of wisdom in mediating grace(A Comparative Study of Jewish Mysticism and Islamic Mysticism)

According to Jewish mysticism and Islamic mysticism, God Almighty has placed a mediator between himself and his creatures, who have common names in the sacred texts of both religions. One of them is Wisdom. In this article, based on the comparative method, the concept of wisdom in Jewish mysticism and Islam is analyzed. The most important innovation of this research is to prove the hypothesis that although in Judaism hesed and love are the lifegiving principles and in Islamic mysticism the movement of love has the same role, but in both mysticisms, before the divine love that has manifested manifestations. Wisdom has played a role. Therefore, the theological doubt that if God is always loving and at the same time capable, then he should have creation from eternity, is answered in Qabalah mysticism and Islamic mysticism in such a way that God, prior to intrinsic love, is wise and is His wisdom. Which pours out his love.