بررسی تاریخی مراتب پیوند سالک با اسمای الهی در مکتب ابن‌عربی

اهتمام فراوان آموزه­های دینی بر اسمای حسنای الهی موجب شد تا عارفان مسلمان از نخستین دوران، سخن از بهره­های سلوکی سالکان از اسمای الهی به میان آورند. این اندیشه کم‌کم تکامل و انسجام بیشتری یافت و خود را در لسان عارفان، در قالب پیوندهای سه­گانۀ «تعلق»، «تخلق» و «تحقق» به اسماء الله نشان داد. «تعلق» معمولاً نخستین مرتبه از مراتب پیوند با اسماء الله شمرده شده و «تخلق» مرتبۀ میانی و «تحقق» مرتبه فنا در اسماء و نهایی­ترین مرتبه به حساب می­آید. ابن‌عربی در آثار خود به تبیین جوانب گوناگون این مسئله همت داشت و پیروان وی نیز به این مقوله، توجه ویژه نشان داده­ و مروج این اندیشه بوده­اند.این پژوهش با بررسی دیدگاه عارفان دربارۀ مثلث «تعلق»، «تخلق» و «تحقق» به اسماء الله، به ریشه­های تاریخی این مبحث می‌پردازد و سیر تکاملی آن را در مکتب ابن‌عربی دنبال می‌کند تا ضمن برداشتن پرده از ابهامات مسئله، پنجره­ای به‌سویِ مبحث مهم اسماء الله در حوزۀ عرفان اسلامی باز کرده باشد.

A Historical Study of the Hierarchy of the Seeker’s relation to Divine Names in Ibn Arabi School

The great emphasis of religious teachings on the name of the Divine beautiful names caused the Muslim mystics to speak first of all about the spiritual benefits of the seekers of Divine names. This idea has gradually evolved and consolidated, and manifested itself in the mystic language, in the form of the three kinds of relation of "belonging", "creation" and "realization" to Divine names. Usually, "belonging" is considered the first rank of the conjunction with Divine Names, and "creation" is the intermediate rank and the "realization" is the final rank. Ibn Arabi in his works has tried to explain various aspects of this issue and his followers have paid special attention to this issue and promoted this idea. This study explores the historical roots of this topic by examining the mystics’ view of the triangle of ’belonging’, ‘creation’ and ’realization’ to Divine Names, and follows its evolution in Ibn Arabi’s school in order to unveil the ambiguities of the problem and open a window into the important topic of Divine Names in the field of Islamic mysticism.