همانندی تاویل‌های منشوری عطار از هبوط آدم و سقوط ابلیس

نویسندگان و شاعران عارف‌مسلک در مواجهه با قرآن و حدیث، نگاهی تاویلی داشته‌‌اند؛ برای نمونه، از نگاه عطار، آدم با بندگی خود مایۀ زینت هستی می‌شود و ابلیس مظهر قهر الهی. ازاین‌رو، یکی از موضوعات برجسته در آثار او تاویل‌هایی است که در خصوص «آفرینش آدم و هبوط او از بهشت» و «تمرد ابلیس و سقوطش از مقامی ارجمند» ارائه کرده است. در این پژوهش بر آن هستیم که بر پایۀ نظریۀ هرمنوتیک (hermeneutic) و با روش توصیف و تحلیل محتوا، پاسخی برای این پرسش بیابیم: شکل، روش، ساختار و تاویل‌های عطار از هبوط آدم و رانده‌شدن ابلیس از درگاه حق چگونه است؟ در این پژوهش خواهیم دید که او در مواجهه با این دو موضوع با نگاهی منشوری و مشابه، به تاویل دست زده است که بی‌شک این رفتار، بیانگر نگاه خاص او به تقابل میان آدم و ابلیس است.

The similarity of prismatic interpretation of Attar of the fall of Adam and the fall of Iblis

Mystical writers and poets have taken an interpretive view of the Qur’an and hadith. From Attar’s point of view, for example, Adam is adorned with his servitude and Iblis is the embodiment of divine hatred. Thus, one of the prominent themes in his works is the commentaries on "the creation of Adam and His descent from Heaven" and "The Devil’s disobedient and his fall from highness." In this research, we seek to find the answer to this question based on hermeneutic theory and through content description and analysis: What is the form, method, structure, and endowments of Attar from the fall of Adam and Iblis’s driving out of divine court? In this study, we will see that he has interpreted these two issues in a prismatic and similar way, which undoubtedly reflects his particular view of the contrast between Adam and Iblis.