بررسی تطبیقی مراتب ارواح از منظر عزیز نسفی و نجم‌الدین رازی

در پژوهش حاضر آرای نجم‌الدین رازی و عزیز نسفی در باب مراتب ارواح و وجوه اشتراک و افتراق آن ها بررسی می‌شود. نتایج نشان می‌دهد آرای‌ آن ها در باب هستی و آفرینش ضمن تاثیرپذیری از دیدگاه حکما با نوآوری‌های بسیاری همراه است و زمینه‌های مشترکی در دیدگاه‌های آن ها مشاهده می‌شود. صرف‌نظر از تشابهات صوری و بهره‌گیری از یک تشبیه مشترک، از نظر محتوایی نیز شباهت‌هایی بین دیدگاه‌های آن ها وجود دارد؛ از جمله: 1 مراتب ارواح عطایی‌ هستند و در آن ها تبدیلی صورت نمی‌گیرد؛ 2 کمال انسان در تعلق روح به قالب است، زیرا جسم معدن کدورت و ظلمت است و زمینۀ طلب کمال را در انسان فراهم می‌کند؛ 3 هر دو عارف با طرح مراتب ارواح به تبیین قوس نزول در دایرۀ هستی می‌پردازند. توجه به سیر استکمالی و بازگشت به مبدا نیز قوس صعود را در دایرۀ هستی ترسیم می‌کند. شباهت‌های مذکور می‌تواند دلیلی بر اثرپذیری عزیز نسفی از نجم‌الدین رازی تلقی شود.

Comparative Study of degrees of spirits in the viewpoint of Nasafi and Najm alDin Razi

This paper attempts to study the degrees of spirits in the viewpoint of Nasafi and Najm alDin Razi. Nasafi and Najm alDin Razi. The results of the study show that although both of this mystics wre influenced by the view of philosophers, but had some innovations about it. There is common ground in their views. Regardless of formal similarities, there are also similarities in terms of content between their views, including: 1. The degrees of spirits are conferred and there is no change in them; 2. The perfection of man is in the attachment of the spirit to the body, because the body is the place of dimness and darkness, and the background of seeking the perfection; 3 By planning the degrees of spirits, both mystics explain the arc of descent in the universe. Paying attention to the steady flow and return to the origin also, they depicts the arc of ascension in the circle of the universe. These similarities can be considered as a reason for the Nasafi’s influence of Najmuddin Razi.