نقدی بر رهیافت «تجربه دینی» خاورشناسان بر وحی

چکیده:چیستی «وحی» یکی از پرسش‌های اصلی حوزه دین پژوهی است که توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. «تجربه دینی» یکی از رویکردهای خاورشناسان در تحلیل وحی می‌باشد و این مقاله در پی آشکار ساختن این دیدگاه و نسبت آن با «وحی اسلامی» است که در این اواخر مورد نظر و گفتمان بسیاری قرار گرفته است. نگارنده نظریه «تجربه دینی» را مولود مشروع خاستگاه‌ها، زمینه‌ها و عوامل خاص خود در مغرب زمین می‌داند و معتقد است بسترهای مختلف همچون «انسان مداری» و «تجربه باوری»، «شکست الهیات عقلی»، «نقادی کتب مقدس»، «تعارض گزاره‌های کتب مقدس با یافته‌های علوم جدید» و «مکتب رمانتیسم» در پیدایی این برداشت از وحی، نقش داشته‌اند. نوشته حاضر بعد از گزارش سه دیدگاه متکلمان مسیحی در «چیستی وحی»، زمینه‌ها و شاخصه‌های موثر در پیدایی برداشت مذکور در مغرب زمین را آشکار می‌کند، سپس با نگاه درون دینی به ویژگی‌های قوام بخش وحی اسلامی از نظر قرآن می‌پردازد. در بخش آخر نیز نگاه تطبیقی و تحلیلی بر نکات پیوست و جدایی «وحی اسلامی» و «تجربه دینی» خاورشناسان دارد تا با آشکار سازی نکات تمایز این دو تلقی از وحی، تحمیل تجربه دینی به وحی اسلامی خیلی آسان ننماید.