بررسی مقاله صوم از دایره المعارف اسلام

چکیدهمقاله «صوم» ترجمه مقاله انگیسی «sawm» نوشته c. c. berg از دایره المعارف اسلام لایدن، جلد 9، صفحه 94ـ95 می‌باشد. صوم یا روزه یکی از ارکان دین مبین اسلام است که از جایگاه والایی در میان تعالیم اسلامی اعم از قرآن کریم و روایات معصومین: برخوردار است. خاورشناسان نیز در پژوهش‌های خود در باب معارف قرآن و اسلام به این موضوع مهم توجه و اهتمام ورزیده‌اند. مقاله «صوم» ترجمه مقاله انگیسی «sawm» نوشته سی. سی. بِرگ (c.c.berg) از دایره‌المعارف اسلام لایدن (the encyclopaedia of islam)، جلد 9، صفحه 94ـ95 می‌باشد. مولف مقاله ابتدا به مفهوم‌شناسی واژه «صوم» پرداخته و خاستگاه آن را به پیش از اسلام رسانده و تصور می‌کند که معنای «صوم» از عرفی یهودی ـ آرامی و سریانی گرفته شده است. سپس آیات الاحکامی را که به موضوع روزه و احکام و قوانین مترتب بر آن را مانند ویژگی‌های صایم، شرایط روزه صحیح، مفطرات روزه، روزه واجب و مستحب و احکام آن، و کفاره روزه پرداخته است ذکر کرده و مورد بررسی و مداقه قرار داده است. در آخر، مفهوم روزه را در لسان روایات و به لحاظ اخلاقی بیان می نماید.اما مهمترین نقدهایی را که به مقاله «صوم» و دیدگاه های مطرح در آن وارد است، می‌توان موارد زیر برشمرد: مفهوم شناسی «صوم»؛ خاستگاه روزه و اینکه از عرفی یهودی ـ آرامی و سریانی گرفته شده است یا خیر؛ شرایط وجوب روزه؛ اقسام کفاره؛ احکام روزه در خصوص سالخوردگان، زنان باردار و شیرده، و بیماران؛ نیت روزه مستحبی و واجب؛ استجباب یا حرمت روزه در ایامی خاص؛ موارد روزه مکروه؛ احکام روزه مسافر؛ مفطرات روزه؛ و ... . شایان ذکر است که نقد و بررسی این مقاله بر طبق نظر فقهای برجسته شیعه انجام گرفته است.واژگان کلیدی: صوم، روزه رمضان، فقه شیعه.