بررسی شبهات مستشرقان پیرامون صلاحیت دین در نظریه ‌پردازی در حکومت

آکادمیای غرب، به‌ویژه از دوران روشنگری، با کنار گذاشتن دین از حوزه‌های علمی و تصمیم‌گیری‌های کلان، همواره دیدگاهی منفی دربارۀ کارآمدی دین در نظریه‌پردازی و نیز ورود عملی به حوزه سیاست داشته است. به‌تبع آن، مستشرقان نیز با اظهارنظر در این باره براساس منابع اسلامی که یکی از مهم‌ترین آنها قرآن کریم است، شبهاتی را مطرح کرده‌اند که عبارتند از: 1. نبودن ارائه الگوی حکمرانی در قرآن؛ 2. وامداری قرآن به الگوهای ناکارآمد پیشین؛ 3. زمان‌مندی احکام سیاسی قرآن؛ 4. ایده‌آلیستی و غیرقابل اجرا بودن رویکرد سیاسی قرآن؛ 5. ناکارآمدی الگوی سیاسی قرآن به‌عنوان تجربه‌ای ناموفق. با توجه به اهمیت این بحث و نیز نفوذ این افکار در میان نواندیشان مسلمان، این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی تحلیلی عهده‌دار نقد و بررسی این نظریات شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که با توجه به اشارات فراوان قرآن کریم به مباحث سیاسی و حکومتی، اصالت قرآن کریم به‌عنوان وحی مستقل الهی، جاودانگی احکام قرآنی، عملگرابودن احکام سیاسی قرآن و قابلیت اجرای آن، و نیز وجود الگوهای موفق قرآن‌محور در حکومت‌های اسلامی در طول تاریخ، هیچ‌یک از نظریات فوق قابل دفاع نیست و اصول کلی حکمرانی دینی متخذ از قرآن به‌ عنوان الگوی برتر سیاسی، امروزه نیز باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

an examining orientalists’ doubts regarding the competence of religion regarding the theorization in governance

since the enlightenment, western academia has consistently adopted a critical stance towards the role of religion in theoretical and practical politics, often marginalizing religion from scientific and major decision-making arenas. consequently, orientalists, when analyzing islamic sources, particularly the holy quran, have raised several significant criticisms, including: 1. the purported absence of a governance model within the quran; 2. the quran’s alleged dependence on previous, ineffective models; 3. the perceived temporal limitations of the quran’s political rulings; 4. the view that the quran’s political approach is idealistic and impractical; 5. the assertion that the quran’s political model represents an unsuccessful experiment. given the importance of this discourse and its impact on contemporary muslim intellectuals, this paper employs library research and a descriptive-analytical methodology to review and assess these theories. the findings of the research demonstrate that, in light of numerous quranic references to political and governance issues, the quran’s validity as an independent divine revelation, the enduring relevance of its rulings, the practicality and enforceability of its political directives and the existence of successful governance models based on the quran throughout islamic history, none of the aforementioned criticisms holds. therefore, the foundational principles of religious governance derived from the quran, as a superior political framework, merit serious consideration in contemporary contexts.