بازکاوی تطبیقی معانی حروف مقطعه در اندیشه مستشرقان و مفسران فریقین با تاکید بر دیدگاه‌ مقام معظم رهبری

ماهیت مجهول حروف مقطعه قرآن دست بشر را از رسیدن به معانی حقیقی این حروف کوتاه کرده است؛ ازاین‌رو فرضیه و دیدگاه‌های متعددی درباۀ معانی آنها مطرح شده است. در این میان مستشرقان با ارائه فرضیاتی که برگرفته از مبانی و پیش‌فرض‌های آنان در شناخت قرآن است که قرآن را از منشا غیروحیانی می‌دانند، دیدگاه ایشان به نسبت دیدگاه و فرضیه‌های مفسران فریقین بررسی می‌شود و با تطبیق دیدگاه مستشرقان و مفسران فریقین تا حدودی با معانی این حروف آشنا می‌شویم. روش تحقیق به‌صورت توصیفی تحلیلی  با رویکرد تطبیقی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دیدگاه مستشرقان درباۀ علامت اختصاری بودن این حروف برای صاحبان مصاحف، نظریه اقتباس از آیین یهود و علامت اختصاری برای بسمله با دیدگاه مفسران فریقین ناهمخوانی دارد. این امر نشان می‌دهد که ادله مستشرقان درباۀ معانی این حروف غیرمستند است. از موارد تشابه دیدگاه مستشرقان درباۀ معانی این حروف با مفسران فریقین نیز می‌توان به ارتباط معنوی این حروف با محتوای آیات، بیان رمزآلود این حروف، و ارتباط این حروف با واژه کتاب که از اندیشه‌های مشترک درباۀ معانی حروف مقطعه میان مفسران فریقین و مستشرقان است. مستشرقان به پنج دیدگاه کلی و مفسران نیز به یازده دیدگاه در این باب اشاره کرده‌اند که نمی‌توان معنای جامعی از این دیدگاه‌ها کسب کرد. در اندیشه رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) نیز ارتباط رمزگونه‌ای بین این حروف و قرآن کریم وجود دارد؛ زیرا در غالب آیات بعد از این حروف، سخن از قرآن به میان آمده است. دیدگاه اصلی معظم‌له درباۀ این حروف نشان‌دهنده این است که این حروف معجره هنری قرآن هستند و دلالت بر عظمت مصدر و منشا قرآن کریم دارند.

a comparative review of the meanings of disjointed letters in the perspectives of orientalists and exegetes of two major schools (shia and sunni), emphasizing the views of his eminence, the supreme leader

the unknown nature of the disjointed letters in the quran has hindered human understanding of their true meanings. consequently, various hypotheses and viewpoints have been raised regarding their meanings. among these, orientalists present hypotheses derived from their foundations and presuppositions in understanding the quran, considering it as having a non-divine origin. their viewpoints are compared with the perspectives and hypotheses of the exegetes of the two schools (sunni and shia), focusing on the meanings of these letters. the research method employed is descriptive-analytical with a comparative approach. the research findings indicate that the orientalists’ viewpoint regarding the assumed abbreviatory nature of these letters for the owners of the qurans contradicts the views of the exegetes of the two schools. this indicates the unreliable evidence of orientalists concerning the meanings of these letters. similarities between the viewpoints of orientalists and the exegetes of the two schools include the spiritual connection of these letters to the content of the verses, their cryptic expression, and their relation to the term “book,” representing common thoughts on the meanings of disjointed letters among both orientalists and exegetes. orientalists have proposed five general viewpoints, while exegetes have offered eleven viewpoints on this subject, making it difficult to derive a comprehensive meaning from these perspectives. in the ideology of his eminence, a symbolic connection exists between these letters and the holy quran, as in most instances where these letters appear, the quran is also mentioned. his eminence’s main perspective on these letters indicates that they are an artistic miracle (the quran) of god and signify the greatness of the source and origin of the holy quran.