تبیین رابطه مفهومی الگو و ضابطه در معماری

دو واژه الگو و ضابطه از پراستفاده ‌ترین واژه‌ها در ادبیات معماری و شهرسازی هستند. همنشینی این دو واژه از آن منظر که هر دو نقش نظام‌دهندگی به محیط مصنوع را دارند اما نتیجه‌ متفاوتی از بهره‌گیری آنها حاصل شده، مورد توجه این پژوهش است. بنابراین این سوال مطرح می‌شود که آیا نسبت بین الگو و معماری همان نسبت بین ضابطه و معماری است که معماران سعی در احیای آن دارند؟ و آیا الگوها را می‌توان در قالب ضوابط در معماری امروز به منصه بروز رساند؟ هدف این پژوهش این است تا با روشن‌سازی نسبت بین الگو و ضابطه با معماری، بنیان‌های تغییرات صورت گرفته را توضیح دهد و گامی در جهت تنظیم آگاهی‌ در حوزه معماری برداشته، در بسط نظریه‌های معماری تاثیرگذار باشد. برای بسط این مفاهیم و پر کردن خلا پژوهشی موجود، روش استدلال منطقی از مجموعه روش‌های کیفی انتخاب شد که در ترکیبی با تکنیک دلفی، برای آزمون داده‌های گردآوری شده از ادبیات موضوع، و روش گروه‌کردن، مدل مفهومی پژوهش تبیین گردید. نتایج نشان می‌دهد که امروز ضوابط علاوه بر نزدیک کردن طراحی به واقعیت‌های اجرا،  نقش تعیین‌کننده‌ روند طراحی را دارند و از آنجا که در نقش محدودکنندگی آن‌ها تاکید بسیاری شده است، امکان بروز خلاقیت در طراحی را کاهش داده، نمی‌توانند متضمّن حضور مفاهیم معماری الگویی در معماری امروز باشند.

the theoretical relation of patterns and regulations in architecture

background and objectives: in lands with a rich historical background, architecture contains principals that is created through the cultural interaction of architecture and society. these principals known as “patterns” were passed down through generations to another and ensure the quality of buildings without limiting creativity in design. after the industrial revolution and with the appearance of the modern movement, developments such as industrialization and standardization created fundamental changes in architecture and as a result, a clear line has drawn to divide the architecture of today and the past. this is when patterns started to see a decline and replaced with another organizational method called “regulation”. in this era, architects devoted to structural, physical, functional or technical aspects of building more than the so-called patterns. however, the quality resulted from using regulations established in this time is far from the result of using patterns in past architecture and therefore, architecture faced a dramatic transformation. since then, the terms “pattern” and “regulation” are among the two most used words in the literature of architecture and urban design. regulation has been proposed as interventions by the governing party to ensure the presence of minimum quality for the built environment that shape the city image. patterns also have been considered as one of the main concerns of architects that ensure the connection and continuation of former architectural principals in today’s constructions. putting these two terms alongside each other is of interest to this paper since both have a role in systematizing and organizing the built environment, but at the same time resulting in different outcomes. this raised several questions such as: • do patterns have the capability of reviving and being expressed in the form of regulations in today’s architecture?• do they have the same correlation with the built form? therefore, this paper explains the correlation of patterns and regulations with the built environment through analyzing today’s architectural changes in comparison with the one used before.