شناسایی عوامل موثر بر کیفیت طراحی نمای ساختمان ‌ها واولویت ‌بندی آن‌ها؛ با رویکرد فازی

از سال 1391 با تشکیل کمیته‌های نما در شهرداری ‌ها و بررسی نماهای طراحی‌شده در فرآیند صدور پروانه، کیفیت نمای ساختمان‌ها مورد توجه قرارگرفته‌است. با این حال، ابعاد کیفی نما و شاخص‌های آن (که همواره محل اختلاف‌نظر کارشناسان بوده‌است) از مهم‌ترین چالش‌های این کمیته‌ها به‌شمار می‌رود. در راستای پاسخ به این چالش، هدف این مقاله، شناسایی شاخص‌های کیفی مرتبط با طراحی نمای ساختمان‌ها و اولویت‌بندی آن‌ها از منظر خبرگان معماری و شهرسازی است. به منظور تدقیق و شفافیت هدف و پرسش تحقیق، پژوهش حاضر بر ساختمان‌های مسکونی میان‌مرتبه‌ی میان‌افزای شهر تهران متمرکز شده‌است. رویکرد این پژوهش پرداختن به مقوله کیفیت در طراحی نمای ساختمان به طور جامع و بدون تعیین موضع و حکم است. در این راستا ابتدا به منظور شناسایی شاخص‌های کیفیت در طراحی معماری، منابع معتبر علمی مورد مطالعه قرار گرفته که در نتیجه این مطالعه، 22 شاخص کیفی مرتبط با طراحی نما با مصاحبه و مشورت با اساتید و متخصصان معماری و شهرسازی در 3 بُعد اصلی عملکردی، ماندگاری و تاثیرگذاری و 7 زیرگروه تعریف و طبقه‌بندی شده‌اند.  در گام بعد به منظور اولویت‌بندی شاخص‌ها، پرسشنامه‌ای در قالب طیف لیکرت و با بهره‌گیری از اعداد فازی در اختیار سرپرستان طراحیِ دفاتر مهندسین مشاوره معماری‌وشهرسازی شهر تهران قرار گرفته‌است. این جامعه‌آماری دارای 182 عضو بوده که در این پژوهش با توزیع 132 پرسشنامه و دریافت 126 عدد از آن‌ها روند جمع‌آوری اطلاعات پایان‌یافته‌است. بر اساس نتایج پرسشنامه‌ها، شاخص‌های ایمنی، دید و اشراف، نورگیری و نورپردازی، و دوام و عمر مهم‌ترین شاخص‌های کیفی طراحی نمای یک ساختمان به‌شمار‌می‌روند. همچنین نتایج حاکی از آن است که معمارانِ شهر تهران در طراحی نمای یک ساختمان بر حوزه‌های تامین آسایش، سیستم‌های مهندسی ساختمان و محیط زیست تاکید و توجه بیشتری دارند.

identification and prioritization of quality indicators for building facade design; using a fuzzy approach

background and objectives: since 2013, with the formation of facade committees in iran municipalities, and the start of reviewing designed facades in the process of issuing permits, the quality of building facades have been taken into consideration. however, facade qualitative aspects and its indicators (which have always been a point of disagreement among experts) are the most important challenges of this committee. talking about qualitative issues and criticizing and analyzing the quality of a phenomenon has complexity and ambiguity, and the quality of the facade is no exception to this rule. especially regarding the quality of facade design, aesthetic and sensory issues make evaluation and criticism more difficult. this has made the facade evaluation meetings difficult in the municipal committees. it appears that conducting research to determine the quality indicators and dimensions of facade design, as well as identifying issues of criticism and evaluation of building facades, would be necessary in order to clarify the topics discussed in facade committees. this article’s objective is to address the aforementioned challenge by identifying quality indicators associated with building facade design and prioritizing them through the lens of professionals in architecture and urban planning. in order to clarify the goal and the research questions, the current research is focused on mid-rise residential buildings in the city of tehran.methods: this research approach is to deal with the issue of quality in building façade design comprehensively and without prejudice. in this regard, firstly, in order to identify quality indicators in architectural design, reliable scientific sources have been studied, and as a result of this study, 22 quality indicators related to facade design have been identified by interviewing and consulting with experts and specialists. the indicators related to building façade design are divided into three main aspects: functionality, persistence, and impact. they are further classified into seven subgroups. in the next step, in order to prioritize the indicators, a questionnaire with a likert scale and fuzzy numbers was given to the design supervisors in architectural and urban planning consulting offices in tehran. the population for this study consists of 182 members. a total of 132 questionnaires were distributed for data collection, and 126 completed questionnaires were received. findings: according to the survey responses, safety, privacy, lighting, and durability were identified as the most important quality indicators for building facades from the perspective of experts and specialists. on the other hand, flexibility and adaptability, continuity and integration, and enclosure were found to be the least important factors. “the “safety indicator” refers to the measures taken to ensure the safety of the building and its occupants.