معیارهای مرکزیت جهت تحلیل چیدمان عملکردی فضا

با پیدایش نظریه نحوفضا در معماری، امکان تبدیل پلانهای معماری به گراف به وجود آمد و به دنبال آن تئوری گراف به عنوان یکی از اصلی ترین روش ها جهت تحلیل چیدمان فضائی مطرح شد. از ویژگی های مطرح در تئوری گراف که می تواند جهت تحلیل کمی چیدمان فضایی به کار گرفته شود، معیارهای مرکزیت است. تحلیل چیدمان فضائی می تواند کارایی یک پلان را بالا برده و باعث ایجاد ارتباطات فضائی کاراتر گردد. انجام این تحلیل قبل از ساخت امکان ارزیابی طرح را فراهم می نماید. اهمیت این موضوع در پلان های عملکردی بیشتر است. در این راستا این پژوهش به دنبال استفاده از مفاهیم موجود در معیارهای مرکزیت جهت تحلیل روابط فضایی به خصوص در پلان های عملکردی می باشد. برای این منظور یکی از عملکردی ترین کاربری ها یعنی اورژانس بیمارستان ها انتخاب گردیده است. در تحلیل پلان اورژانس باید توجه کرد که نحوه ارتباط و چیدمان حوزه ها و فضاها نقش مهمی را در عملکرد اورژانس بازی می کنند. بنابراین در این پژوهش پلان یک اورژانس که دو حوزه درمانی تحت نظر و فوریت را دارا است جهت تحلیل عملکرد این حوزه ها و فضاهای مرتبط با آنها آورده شده است. در نتیجه ابتدا فضاها و حوزه های موجود در پلان کدگذاری شده و سپس با به کارگیری نظریه نحوفضا پلان به گراف تبدیل شده است. در این راستا برای محاسبه معیارهای مرکزیت از نرم افزار سایتواسکیپ استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل نشان می دهد که به کمک برخی از معیارهای مرکزیت به خصوص معیارهای مرکزیت بینیت و نزدیکی می توان به تحلیل چیدمان حوزه ها و فضاهای مرتبط با آنها در پلان ها پرداخت.

Centrality Criteria for Analyzing the Functional Layout of Space

With the emergence of space syntax theory in architecture, the possibility of transforming architectural plans into graphs was created and then the graph theory was introduced as one of the main methods for analyzing the spatial layout. The centrality criteria is regarded as features which can be used for quantitative analysis of spatial layout. In this regard, the present research seeks to use the concepts contained in the centrality criteria for analyzing space relationships, especially in functional plans. For this purpose, the emergency department of hospitals is selected as one of the most functional applications. In order to analyze the emergency plan, it should be noted that there are some areas in which their relationship and spatial layout play a vital role in their performance. Thus, an emergency plan, which includes both the therapeutic and urgency domains, was developed in the present study in order to analyze the performance of these domains and their associated spaces. As a result, the spaces and existed domains were first encoded in the plan and then, the plan transformed into a graph by using the space syntax theory of the plan. In this regard, the Cytoscape software was used to calculate the centrality criteria. The results of the analysis indicates that using some centrality criteria, especially the criteria for the betweenness and closeness centrality, we are able to analyze the layout of the domains and their associated spaces in the plans.