تحلیل مورفولوژیک معماری مسکونی مدرن در کشورهای ترکیه و ایران (نمونه موردی: کاخ چانکایا و کاخ سعدآباد)

بعد از ورود مدرنیسم به خاورمیانه کشورهای این منطقه در مواجهه با این موج، موجب شد تا قطع ارتباط با گذشته نمادین و بصری، نخستین دستاوردی شود که جمهوری ترکیه به رهبری مصطفی کمال آتاترک به دست آورد. ترکیه در ساختن دوباره خود موفق بود و الگویی برای همسایه اش ایران، در دوره پهلوی اول شد. از این رو بررسی، تاثیر مدرنیسم بر ساختارهای گذشته نمادین و بصری از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا تاثیر معماری کیوبیک برکاخ های آوانگارد این دو رهبر امری ضروری است. این نوشتار بر آن است این فرآیند و ریشه های آن را مورد مطالعه قرار دهد. روش تحقیقپژوهش از نوع کیفی و بر پایه شیوه تحقیق تحلیلی تطبیقی و با راهبرد تحلیل مورفولوژیک انجام گرفته است. گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است. جهت تحلیل موفولوژیک و بررسی تطبیقی، کاخ سعدآباد و کاخ چانکایا انتخاب شدند. سپس شاخص های مورد نظر، جهت مقایسه تعیین و بررسی ها انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد، تبادلات فرهنگی متقابل در قرن بیستم به طور قابل توجهی موجب تبدیل و تغییر فرهنگ شهری و مسکونی در ایران و ترکیه شده بود. بطوری که نمی توان از تولید معماری خالص جهان شمول در یک فضای انتزاعی به دور از تاثیر شرایط محلی و یا از معماری خالصمحلی حرف زد در حالی که که یک مکان به مکان های دیگر به طور کامل وابسته است. کاخ های سعدآباد و چانکایا صرفاً متاثر از معماری محلی یا جهان شمول نیستند بلکه این بناها تحت تاثیر ویژگی های توامان محلی و جهان شمول شکل گرفته اند. لذا مقایسه مورفولوژیک کاخ های سعدآباد و چانکایا، بیشتر از آنکه تبعیت از محتوای معماری کیوبیک داشته باشد، صرفاً تقلیدی تجددگرا از معماری غرب نبوده و سنت گذشته معماری(محلی) این کشورها کاملاً کنار گذاشته نشده و به واقع در نمونه های بررسی شده مفاهیم و فرم های سنتی و مدرن برهم منبطق یا باهم سازگارشده اند.

Morphological Analysis of Modern Residential Architecture in Turkey and Iran(Case Study: Chankaya Palace and Sa'ad Abad Palace)

In the face of the arrival of modernism in the Middle East, the first achievement of the Republic of Turkey led by Mustafa Kemal Ataturk was disconnection from the visual symbolic past. Turkey succeeded in rebuilding itself and became a role model for its neighbor, including Iran during the Pahlavi regime. Thus, the impact of modernism on the symbolic and visual structures of the past is particularly important. Therefore, the influence of Cubic architecture on the avantgarde architecture of these two leaders isessential. The current paper aims at investigating this process and its roots. This is a qualitative comparative analytical research method with a morphological analysis strategy. Data was collected with reference to library sources. For morphological analysis and comparative study, Saad Abad and Chankaya palaces were selected. Then, the indices were determined and compared. The results show that theintercultural exchanges in the twentieth century significantly transformed the urban and residential culture in Iran and Turkey. Therefore, one cannot speak of producing universal pure architecture in an abstract space far from the influence of local conditions or of pure local architecture while one place is entirely dependent on other places. Saad Abad and Chankaya are not just influenced by local or universal architecture but rather influenced by the impact of the locally and universally features. Therefore, the morphological comparison of Saad Abad and Chankaya palaces is more than the content of the cubic architecture. It is not merely a modernist imitation of Western architecture, and the past (local) architectural traditions of these countries have not been completely abandoned, and in fact they have been interconnected or compatible with the traditional and modern concepts and forms.