بررسی تاثیر رویت‌پذیری میادین شهری بر امنیت روانی عابرین پیاده با بهره‌گیری از تکنیک آیزویست سه‌ بعدی (نمونه موردی: میدان ساعت و میدان نماز شهر تبریز)

امروزه با توجه به گسترش و توسعه شهر و شهرنشینی، نیاز به امنیت در ابعاد گوناگون بیش از پیش و متفاوت با گذشته احساس می‌گردد. در این میان امنیت روانی به عنوان یکی از شقوق اصلی و تعیین کنندۀ مفهوم امنیت در فضاهای شهری به شمار می‌آید و خود از مولفه‌های بسیاری متاثر می‌گردد. یکی از این متغیرها که بررسی تاثیر آن بر حس امنیت فضا، موضوع مقاله حاضر را تشکیل می‌دهد، رویت‌پذیری کالبدی محیط‌های شهری است. در این پژوهش هدف، بررسی ارتباط میان رویت‌پذیری کالبد میادین شهری به مثابه گونه‌ای از فضاهای شهری و میزان امنیت روانی فضاهای مذکور در ذهن عابران پیاده می‌باشد. در این راستا به بررسی و ارزیابی میادین ساعت و نماز شهر تبریز پرداخته شده است. در این پژوهش در جهت ارزیابی و تحلیل داده‌های بصری بر پایۀ حرکت طبیعی ناظر در فضای شهری، از تکنیک آیزویست 3 بعدی و نرم افزار geoweb3d استفاده شده است. همچنین با بهره‌گیری از مدل‌سازی‌های متعامل دیجیتال (شبیه‌سازی شده توسط نرم‌افزار unity3d) امکان ارزیابی تاثیر تغییرات کالبدی بر رویت‌پذیری و به تبع آن امنیت روانی محیط‌های مورد مطالعه فراهم گردیده است. در این مقاله از میان مولفه های مختلف تاثیرگذار بر امنیت روانی فضاهای شهری به چهار مولفه اندازه فضا، فرم فضا، آسایش بصری و نفوذپذیری به عنوان مهمترین فاکتورهای کالبدی تاثیرگذار بر امنیت روانی پرداخته شده است. نتایج حاصله از ارزیابی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد، فضاهایی با شاخص‌های رویت‌پذیری مطلوبتر (نظیر حجم رویت‌پذیری، نحوۀ آرایش و چیدمان فرم‌های تعریف کنندۀ ساختار حجمی فضا، موقعیت و نحوه تسلط نقاط ثقل قابل توجه در فضای درحال رویت و ...) بسیار بیش از دیگر مولفه‌های کالبدی، می‌توانند نحوۀ ادارک محیطی را دستخوش تغییر قرار داده و بر داشتن حس امنیت روانی تاثیرگذارند. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و توصیفی تحلیلی بوده و در آن ضمن گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی و مطالعۀ میدانی (با تکنیک مصاحبه و پرسشنامه) از مدل‌سازی تحلیلی داده‌های بصری نیز استفاده گردیده است.