شناسایی عوامل و مولفه‌های موثر بر سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران

سواد اطلاعاتی در دنیای کنونی که عصر تغییرات شتابناک فناورانه و تکثر منابع اطلاعاتی است، اهمیتی فزاینده دارد. به دلیل پیچیدگی روبه افزایش این شرایط، افراد باگزینه های اطلاعاتی متنوع و متعددی در تحقیقات آکادمیک، در محل کار، و در زندگی شخصی روبه رو هستند. لذا مسئله اصلی اصلی تحقیق این است که عوامل و مولفه‌های موثر بر سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران چیست؟ هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی مدل سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران است. این مطالعه براساس رویکرد کیفی انجام شده است. این پژوهش در بخش کیفی از نظر هدف، اکتشافی و از نوع تحقیقات توسعه‌ای_ کاربردی و از جنبه روش گردآوری داده، توصیفی- پیمایشی است. به منظور دست‌یابی به اهداف پیش‌روی در مطالعه حاضر، در گام اول با بررسی‌های جامع کتابخانه‌ای و ارزیابی مطالعات گذشته، عوامل و مولفه‌های سواد اطلاعاتی خبرنگاران شناسایی و استخراج گردید .در گام بعدی با بهره‌گیری از روش دلفی، عوامل و مولفه‌ها شناسایی شدند. جامعه پژوهش حاضر در بخش کیفی، اساتید و متخصصان عرصه خبر هستند. در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند استفاده می شود، یعنی تا زمانی اقدام به نمونه گیری می شود که به نقطه اشباع رسیده شود. در پانل خبرگان، 10 نفر انتخاب شدند. برای سنجش و اندازه گیری در بخش کیفی از پرسشنامه دلفی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاصل از روش دلفی نشان می‌دهد پاسخ دهندگان در مجموع، 7 عامل و 30 مولفه برای سواد اطلاعاتی که شامل محیط اطلاعاتی (تسهیلات کامپیوتر، استفاده از اینترنت)، استانداردهای فناوری اطلاعات (برنامه ریزی و مفاهیم فناوری، برنامه ریزی و طراحی تجربه و محیط‌های یادگیری، بهره‌وری و شیوه‌های حرفه ای، موضوعات انسانی، اجتماعی، قانونی و اخلاقی، استفاده از فناوری اطلاعات، خودکارآمدی فناوری اطلاعات)، مهارت‌های سواد اطلاعاتی (یادگیری الکترونیکی، فعالیت‌های تفکر، کاربرد فناوری اطلاعات، ارتباطات اطلاعاتی)، ابزارهای سواد اطلاعاتی (دانش و شناخت ارزیابی سواد اطلاعاتی، عملکرد و شیوه‌های ارزیابی سواد اطلاعاتی، نگرش نسبت به سواد اطلاعاتی، نیاز اطلاعاتی، دسترسی به اطلاعات، استفاده از اطلاعات قانونی و اخلاقی)، عوامل شخصی (سن، سابقه خدمت، تحصیلات جنسیت، درجه، جایگاه اجتماعی و اقتصادی)، عوامل منطقه‌ای (منطقه محل سکونت، منطقه محل کار خبرنگار) و پیامدهای سواد اطلاعاتی (نوآوری سازمانی، اثربخشی، اعتماد، عملکرد مدیریتی) مطرح کردند.

identifying the factors and components affecting the assessment of journalists’ information literacy

information literacy is increasingly important in today’s world, which is the era of rapid technological changes and the abundance of information sources. due to the increasing complexity of these situations, people are faced with multiple and diverse information options in academic research, at work, and in personal life. therefore, the main question of the research is, what are the factors and components affecting the measurement of information literacy of journalists? the main goal of this research is to design a model for measuring journalists’ information literacy. this study is based on a qualitative approach. in the qualitative part, this research is exploratory in terms of its purpose, and in the form of developmental-applied research, and in terms of the data collection method, it is descriptive-survey. in order to achieve the goals of the current study, in the first step, the factors and components of journalists’ information literacy were identified and extracted through comprehensive library reviews and evaluation of past studies. in the next step, the factors and components were identified using the delphi method. the current research community in the qualitative section are professors and experts in the field of news. in the qualitative part, the purposeful sampling method is used, that is, sampling is done until the saturation point is reached. in the panel of experts, 10 people were selected. delphi questionnaire was used for measurement in the qualitative part. the results of the delphi method show that the respondents have a total of 7 factors and 30 components for information literacy, which includes the information environment, information technology standards, information literacy skills, information literacy tools, personal factors, regional factors and consequences of information literacy were raised.