الگوی مساله‌یابی خلاق در حوزه خط‌ مشی‌گذاری فرهنگی با رویکرد ‌تریز

مسئله یابی و تعریف درست مسائل فرهنگی، سنگ بنایی مهم و ضروری برای خط مشی گذاری فرهنگی اثربخش است و فقدان الگویی مناسب برای آن در حال حاضر منجر به نابسامانی های فراوان در این حوزه شده است. این مقاله با هدف ارائه  الگویی خلاقانه در زمینه مساله یابی و تعریف مسائل فرهنگی با تکیه بر تریز ارائه شده است. مقاله حاضر با روش کیفی دلفی انجام شده است و بدین ترتیب پس از تدوین الگوی اولیه، این الگو طی سه دور دلفی با شش نفر خبره اصلاح و تکمیل شده و سپس طی یک جلسه گروه کانونی توسط خبرگان مورد بررسی و تایید قرار گرفت. الگوی نهایی، چندین ابزار تریز را به روشی منطقی در کنار هم قرار داده و با فرآیندی گام به گام، شناخت خط‌مشی‌گذار نسبت به مساله را دقیق‌تر می‌نماید. مراحل این الگوی فرایندی عبارتند از (1) تعریف اولیه مساله (چیستی)؛ (2) تصور مساله به‌عنوان یک سیستم؛ (3) تحلیل بازیگران و ذی‌نفعان مرتبط با مساله؛ (4) جمع‌آوری انواع داده‌های موجود پیرامون مساله؛ (5) تعریف دقیق مساله (چرایی)؛ (6) انتخاب سطح مساله و تعیین ویژگی‌های آن با کمک ماتریس پنج سطحی؛ (7) تکمیل ماتریس نُه پنجره؛ و (8) تعریف مساله. این الگو کاملاً برای حوزه فرهنگ بومی‌سازی شده و در آن متناسب با اقتضائات این حوزه در مراحل مختلف، نوآوری‌ها و تغییراتی در ابزارهای تریز ایجاد شده است. دو ویژگی دانش تریز یعنی تنوع ابزارها و تمرکز بر ساختارهای اندیشه باعث می‌شود که بتوان از آن به صورت اثربخشی در حوزه خط مشی گذاری فرهنگی استفاده کرده و با بهره گیری از اصول و ابزارهای آن خلاهای مساله‌یابی فرهنگی کشور را برطرف نمود.

creative problem-solving model in the field of cultural policy-making with triz approach

problem-finding and correct definition of cultural issues is an important and necessary cornerstone for effective cultural policy-making, and the lack of a suitable model for it has already led to many problems in this area. this research aims to provide a creative model in the field of problem solving and definition of cultural issues based on triz. the present article has been done by delphi qualitative method and thus after compiling the initial model, this model was modified and completed in three delphi rounds with six experts and then reviewed and approved by experts during a focus group meeting. the final model puts several triz tools together in a logical way and, with a step-by-step process, makes the policy-maker more aware of the problem. the steps of this process model are: (1) the initial definition of the problem (what it is) (2) the perception of the problem as a system (3) the analysis of the actors and stakeholders associated with the problem (4) the collection of existing data on the problem (5) the exact definition of the problem (why) (6) select the problem level and determine its properties with the help of a five-level matrix (7) complete the nine-window matrix (8) define the problem. this model is completely localized for the field of culture and in it, in accordance with the requirements of this field in different stages, innovations and changes in the tools of triz have been created. two features of triz knowledge, namely the variety of tools and focus on thought structures, make it possible to use it effectively in the field of cultural policy-making and by using its principles and tools, to fill the gaps in the country’s cultural problem-solving.