تحلیل گفتمان نقاشی دفاع مقدس

نقاشی جنگ که تاثیر بسزایی در روند شکل‌گیری جریان‌های پس از خود دارد، در یک متن گفتمانی خاصّی پدید آمده است. در این مقاله به‌صورت توامان «متن» و «بافت» مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. به جهت مناسب بودن موضوع و قابلیّت فوق‌العاده نظریه گفتمان لاکلاوموف در تبیین تمامی امور و پدیده‌های سیاسی اجتماعی این نظریه به عنوان چارچوب نظری در نظر گرفته شده و نقاشی‌های دفاع مقدس و بازنمایی جنگ در آنها و تولید گفتمان جدید پرداخته شده است. از آنجا که نقاشی‌ها به عنوان منبع مهمی برای بازنمایی وضعیت دورۀ جنگ هستند، تعدادی از آثار هنرمندان در طول دوران دفاع مقدس و پس از آن تحلیل گفتمان شده و با انتخاب نمونه‌هایی مشخّص از نقاشی‌های دوره جنگ و پساجنگ اقدام به خوانش بافت و متن شده است. داده های این پژوهش نقاشی های دوران جنگ و پساجنگ هستند که از بین آن ها چند نمونه انتخاب شده است. برای انتخاب نمونه ها از گردآوری اطلاعات مبتنی بر اسناد تحلیل گفتمان و تحلیل متن و در انتخاب جمعیّت نمونه از شیوه نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. این پژوهش نشان می دهد که مفاهیم ولایت، شهادت، شهید، دفاع، مقاومت، جهاد و.... در فرهنگ ایرانی که آمیخته با فرهنگ اسلامی است به شکل مقدس در جنگ مورد توجّه قرار گرفته و توسط گفتمان بار تولید شده است. همچنین با اشاره به این مفاهیم و المان‌ها نشانه‌های اسطوره‌ای موجود در تصاویر، چگونگی بازتولید مفهوم مقدس و تحلیل دال‌های مرکزی آثار برخی هنرمندان کلیدی در این دو دوره در روند این پژوهش آشکار شد.گفتمان نقاشی انقلاب در طی گذار به گفتمان جنگ تحت تاثیر عوامل سیاسی اجتماعی و جابجایی روابط قدرت با تحولات بنیادینی در شیوه بازنمایاندن جنگ و پیرامون آن مواجه است.

Discourse Analysys of Holy Defense Painting

Having a profound effect on the process of the formation of postwar currents, the painting of war has emerged in a particular discourse context. In this paper, both text and context are studied. Due to the exceptional subject matter and ability of Laclau and Chantal Mouffe’s theory of discourse in explaining all sociopolitical phenomena, this theory has been considered as a theoretical framework and the paintings of holy defense and their representations of war and the production of new discourse have been discussed. Since paintings are an important source of representation of the state of war, a number of artists’ works during the holy defense were subsequently analyzed by discourse and read text and context through selected samples of war and postwar paintings. The war and postwar paintings constitute this research data, and several samples are selected from. The selection was based on discourse analysis and textual analysis and purposive sampling was used to choose the statistical society. The following research indicates that the concepts of guardianship, martyrdom, martyr, defense, resistance, jihad, etc. in Iranian culture mixed with Islamic culture have been considered sacred in the war and reestablished by discourse. Referring to these concepts and elements, the mythical symbols in the images, reestablishing of the concept “holy”, and the central signification of some of the key artists’ works in these two periods became apparent in this research. The discourse of the revolution painting is encountered with that of war under the influence of sociopolitical factors and the shift of relations’ power with fundamental changes in the way in which the war is represented