قومیت و دیپلماسی؛ لزوم تداوم و گسترش جایگاه اقوام در دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در عصر جهانی شدن

تغییرات حاصل در محتوای روابط بین‌الملل و تحولات منطقه‌ای، ناشی از جهانی شدن، سبب‌ساز اهمیت یافتن اقوام و اقلیت‌های قومیمذهبی در مناسبات امروزی جهان سیاست شده است. به‌ویژه در منطقه خاورمیانه تحولات و تنش‌های منطقه‌ای حاصل از تنوع اقوام و مذاهب و درگیری آنها با یکدیگر، افزون بر ریشه‌های تاریخی، به سبب تاثیرات جهانی شدن رو به افزایش است، چراکه آگاهی از خود و توانایی برای ایجاد هویت بر اساس آن افزایش یافته است. آنچه در این میان اهمیت دارد دو مطلب است: نخست درک حقیقت مسائل امنیتی خاورمیانه تحت تاثیر مشکلات و تنوع اقوام و دیگری لزوم نگرشی جدید به محتوا و ابزار در فرآیندهای دیپلماتیک. مقاله حاضر با استناد به دیدگاه‌های مکتب سازه‌انگاری که معتقد است آنچه اشخاص می‌خواهند وابسته به این است که با «که» تعامل دارند و تا چه حد به گروه‌ آنان وابستگی دارد، استفاده از اقلیت‌های قومی و مذهبی در دستگاه دیپلماسی کشور را راهکاری مفید برای حل مسائل و مشکلات منطقه‌ای ایران می‌داند. بدین صورت که استفاده از ابزارهای قومیتی و مذهبی ضمن ایجاد باوری سازنده در یک فرآیند دیپلماتیک که منجر به یک سیاست خارجی و دیپلماسی پویا می‌گردد؛ باعث ایجاد و توسعه همبستگی ملی و کمک به فراید دولت ملت‌سازی می‌شود. آنچه متناسب وضعیت ملی ایران است و هیچ‌گونه تضادی با هویت اصیل ایرانی اسلامی نیز ندارد.