مدلی برای انتخاب مدیران شرکت های دولتی با تمرکز بر بُعد سیاسی؛ مورد مطالعه شرکت ملی نفت ایران

هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای انتخاب مدیران شرکت‌های دولتی از طریق مشخص کردن ابعاد، مولفه‌ها و شاخص‌های سیاسی و غیرسیاسی اثرگذار بر آن بود. در این پژوهش از روش تحقیق آمیخته اکتشافی با استفاده از رویکرد فراترکیب ودلفی استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی شامل 46 مقاله از 761 مقاله مرتبط مربوط به بازه زمانی2007 تا 2019 بود که با مرور نظام‌مند، انتخاب و با تحلیل محتوا کدگذاری شد. در مرحله کمی به‌منظور بومی‌سازی مدل، روش دلفی با 18 نفرخبره به کار گرفته شد. در نهایت عوامل موثر بر انتخاب مدیران در قالب هفت بُعد، 20 مولفه و 101 شاخص طبقه بندی شد. نتایج پژوهش نشان داد که علاوه ‌بر عوامل غیرسیاسی، مداخله‌گرهای سیاسی درون‌سازمانی(مهارت‌های سیاسی، شبکه‌های حمایتی درون‌سازمانی، ائتلاف‌های درون‌سازمانی، سیاست زدگی، سابقه فعالیت سیاسی، رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻲ، ادراک ﻛﺎرﻛﻨﺎن از سیاست، اراده سیاسی و ملاحظات سیاسی) و مداخله‌گرهای سیاسی برون‌سازمانی (اکولوژی سیاسی، فشارهای سیاسی گروه‌ها، قوم‌ها و احزاب، شبکه‌های حمایتی برون‌سازمانی، تغییرات ریاست جمهوری و نفوذ مقامات دستگاه‌های حکومتی) در انتخاب مدیران موثر است.

A Model for Selecting Managers of Public Enterprises With Focusing on the Political Dimension: The Case of NIOC

The aim of this research was to propose a local model for selecting managers of public enterprises by determining affecting political and non political dimensions, concepts and codes. To achieve this goal, mixedmethod approach was applied. In the first step, metasynthesis was carried out with analyzing 46 aricles from 761 articles (20072019) targeted for the research subject. For validation of findingd, Delphi method was used. Eighteen experts were selected and Delphi technique was performed in two stages. Finally, seven dimensions, 20 concepts and 101 codes were extracted. The findings suggested that in addition to nonpolitical dimensions, political dimension, comprised of two intraorganizational interventions (e.g., political skills, internal networking, politicization, political background, political behaviors, politics perceptions, political will, and political considerations) and extraorganization political interventions (political ecology, political pressure, external networking, presidential courses, government, and elected officials support) influence the selection of managers.