مدل توسعه سرمایه انسانی در وزارت نفت ایران

منابع انسانی هر سازمان، با ارزش‌ترین عامل تولید و منبع اصلی زاینده مزیت رقابتی است و برنامه‌ریزی جهت توسعه و بهسازی آن امری ضروری است. این پژوهش به‌منظور ارائه مدلی برای توسعه سرمایه انسانی انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی پیمایشی به شمار می رود که با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شده است. در مرحله اول، به منظور شناخت وزارت نفت از نظر وضعیت توسعه سرمایه انسانی و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن، پرسشنامه باز تهیه شده و با تحلیل نتایج بدست آمده مدل مفهومی طراحی گردید. در ادامه به منظور استخراج روابط بین متغیرها، تعیین ضرایب وزنی شاخص ها و ارائه مدل ریاضی تحقیق، پرسشنامه دوم طراحی شد. پس از تایید روایی مدل طبق نظر صاحب نظران و خبرگان و تایید پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ، در بین تعدادی از خبرگان که بر اساس شرایط خاص خبرگی و به روش قضاوتی انتخاب شده بودند، توزیع گردید. داده‌های بدست آمده بر اساس رویکرد پویایی سیستم‌ها و با استفاده از نرم‌افزار ونسیم، به روش سناریو‌نویسی مورد تحلیل قرار گرفت. در مجموع تعداد شش سناریو در نظر گرفته شد که در میان آنها بهبود توانایی کارکنان به‌عنوان جذاب‌ترین سناریو و بهبود برنامه‌های نرم‌افزاری آموزش و توسعه و بهبود اعتماد و روابط متقابل به‌عنوان سناریوهای قوی پژوهش شناسایی گردید. نتایج نشان داد وزارت نفت برای توسعه سرمایه‌های انسانی خود باید در نخستین گام اقدام به توانمندسازی کارکنان نماید. از آنجایی‌که توانمندی دارای ابعاد عینی و ذهنی است، تقویت ظرفیت‌های روحی و اعتماد به نفس کارکنان باید با افزایش سطح مهارت و توانایی‌های تجربی آنان همراه شود تا سازمان به سطح قابل‌قبولی از بهره‌وری دست یابد.

Human Capital Development Model in Ministry of Petroleum of Iran

The human resources of any organization are the most valuable factor of production and the main source of competitive advantage, so planning for its development is essential. This study was designed to provide a model for human capital development. The research is applied and descriptive in terms of data collection. This was a descriptivedescriptive survey research using a semistructured questionnaire and interview. In the first stage, an open questionnaire was prepared to identify the human capital development status in Iran Ministry of Petroleum of Iran. Then, a second questionnaire was designed to extract the relationships between variables, to determine the weighting coefficients of the indices and to present the mathematical model of the research.The statistical population was the experts from Ministry of Petroleum of Iran and based on the specific conditions, a number of its experts were selected as statistical sample. Systems dynamics approach was used to design the model. By using Vensim software, scenario writing was done. Finally, six scenarios were considered and among them Improvement of training and development software programs was identified as the strongest scenario and the Improvement of staffing capability was selected as the most attractive scenario. According to the results, the Ministry of Petroleum must first empower its staff to develop its human capital. Since empowerment is both objective and subjective, therefore, employees' mental capacity and selfesteem must be enhanced by increasing their skill level and empirical ability to achieve an acceptable level of productivity.