واکاوی جهانی‌سازی در نظام آموزش‌عالی ایران

پژوهش حاضر با هدف صورت بندی مفهوم جهانی سازی و تحلیل وضعیت نظام آموزش عالی برای مواجهه با آن انجام شد. با تنویر مفهوم جهانی سازی و شناخت لایه های بنیادین آن می توان نگاه عمیق تری به چگونگی پدیداری آن در نظام آموزش عالی ایران داشت و به چشم اندازی بهتر، برای آینده نائل آمد. رویکرد حاکم بر این پژوهش کیفی و مبتنی بر پدیدارشناسی بود. انتخاب نمونه به شیوه هدفمند انجام شد. ملاک انتخاب افراد مشارکت کننده: اشتهار موضوعی در مجامع علمی و در سطوح ملی و بین المللی، عضو هیات علمی بودن و دارا بودن حداقل یک اثر مکتوب در زمینه جهانی شدن یا جهانی سازی بود؛ بر این اساس با 19 نفر از متخصصان، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. تعداد نمونه بر اساس اشباع نظری بود. متن تمامی مصاحبه ها مورد تحلیل اولیه قرار گرفت، مصاحبه هایی که در ذیل باور «جهانی سازی با تمرکز بر تهدیدات» قرار داشت با استفاده از روش تحلیل لایه ای علّی ساخت شکنی شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که از نگاه این متخصصان، بروز جهانی سازی در نظام های آموزش عالی ایران در لایه مساله عینی، افزایش بیکاری و مهاجرت چشمگیر تحصیل کرده ها، افزایش تعداد مقاله ها بدون توجه به مسائل بومی/ در لایه علل اجتماعی، همراهی و الگوگیری ناآگاهانه از نظام ها و روندهای جهانی، اتخاذ شاخص های علمی غیربومی/ در لایه گفتمان، تربیت دانشجویانی با تفکرات غربی و القای فرایندهای جهانی در دانشگاه که در لایه استعاره به نتیجه عدم توانایی در ساخت یک ستون از عمارت عظیم جهانی سازی می رسد. سپس چهار سناریو برای آموزش عالی ایران ارائه شد.

Analysis of Globalization in the Higher Education System of Iran

This study aims to formulate the concept of globalization and analyze how higher education system in Iran faces the phenomenon. Understanding the concept of globalization and its underlying layers may provide for a deeper insight into how this phenomenon has emerged in higher education system in Iran. A phenomenological, qualitative approach was followed. A sample of experts’ was selected using a purposive sampling way. Inclusion criteria were expertise in higher education, being a faculty member and, at least, one written scientific work in the field of globalization. Semistructured interviews with nineteen experts ensured the theoretical saturation. The text of all the interviews was analysed first, and the interviews, which were based on the belief that &threatfocused globalization,& were deconstructed using the causal layer analysis method. At litany layer, it is reflected in increasing unemployment rate, massive immigration of graduates, and the growing number of academic, published articles failing to address the indigenous issues or applications. System causes mainly includes conforming and emulating global systems and trends and adopting global scientometrics indicators to evaluate scholarly performance of entities. At discourse layer, globalization is manifested in training and developing students with Western mentality and instilling global processes into local universities. The experts hold that higher education system of Iran has not played a role in building the pillars of the huge mansion of globalization, as a proposed metaphor to describe the phenomenon.