>
Fa   |   Ar   |   En
   رفتار کششی آلیاژ az91 حاوی نقره و تحت ریخته‌گری با شرایط مختلف  
   
نویسنده کمایی پوریا ,خراسانیان مهدی ,علوی زارع رضا ,اسکندری مصطفی
منبع مواد نوين - 1401 - دوره : 13 - شماره : 50 - صفحه:60 -80
چکیده    هدف از پژوهش حاضر، مطالعه رفتار آلیاژ منیزیم az91 در آزمون کشش سرد و گرم بود. برای این منظور، آلیاژ مذکور در شرایط انجمادی همراه با مبردگذاری و بدون مبردگذاری ریخته‌گری شد. در حین آماده‌سازی مذاب، عنصر نقره در مقادیر مختلف به مذاب اضافه گردید. آزمون کشش تک‌محوری در دمای اتاق و در دمای 120 درجه سانتیگراد بر روی نمونه‌های آلیاژی با درصدهای مختلف نقره و با شرایط انجمادی متفاوت انجام گرفت. نتایج نشان داد که حضور نقره در آلیاژ سبب تغییر در مورفولوژی فاز mg17al12 و تغییر در ریزساختار و خواص کششی آلیاژ شد. ریزساختار و مورفولوژی رسوبات توسط میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین سطح شکست آلیاژ پس از آزمون کشش توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی بررسی شد. تغییر در مورفولوژی این فاز بر خواص مکانیکی آلیاژ اثر قابل ملاحظه‌ای دارد. این فاز یک فاز ترد و شکننده بوده و می‌تواند در کنار ساختار بلوری هگزاگونال منیزیم سبب تضعیف رفتار کششی آلیاژ گردد. بهترین رفتار کششی برای نمونه با wt% 0.1 نقره بدون مبردگذاری به دست آمد. در این نمونه فاز mg17al12 به صورت پراکنده و با پیوستگی کمتر در مرز دانه ظاهر شد. هنگامی که مقدار نقره به wt% 0.4 افزایش یافت، خواص کششی به دلیل افزایش اندازه رسوبات این فاز در ریزساختار کاهش قابل ملاحظه‌ای یافت. انجماد همراه با مبرد اثر مثبتی بر خواص کششی آلیاژ در دماهای بالا و پایین نداشت.مقدمه: در پژوهش حاضر، اثر افزودن نقره به عنوان عنصر آلیاژی همراه با تغییر در شرایط انجماد با و بدون استفاده از مبردگذاری بر ریزساختار و خواص کششی آلیاژ az91 با استفاده از آزمون‌های کشش در دمای اتاق و کشش در دمای °c 120 مورد مطالعه قرار گرفت. نکته مهم در پژوهش حاضر استفاده از عنصر نقره است که در مطالعات پیشین کمتر به آن پرداخته شده است. برای افزودن بسیاری از عناصر آلیاژی، مشکلاتی از قبیل احتمال اکسید شدن، تبخیر شدن و ورود به سرباره وجود دارد. هممچنین بسیاری از عناصر آلیاژی باید به صورت ترکیبی و در قالب یک آمیژان وارد مذاب شوند، در صورتی که در این مطالعه، عنصر نقره به صورت گرانول خالص به مذاب اضافه شد. نقره به عنوان یک عنصر نجیب تمایل کمتری به ایجاد ترکیبات شیمیایی و بین‌فلزی از خود نشان می‌دهد و از این لحاظ پایداری خوبی را در هنگام آماده‌سازی مذاب و ریخته‌گری دارد. چنین خصوصیاتی این امکان را به وجود آورده که در پژوهش حاضر، ریخته‌گری بدون نیاز به اتمسفر کنترل شده انجام گیرد. در بسیاری از تحقیقات مشابه، خواص کششی دمای بالا در محدوده‌ای از دما مورد بررسی قرار گرفته‌اند که مکانیسم های خزشی فعال می‌باشند، اما در این پژوهش، دما تا این اندازه بالا نیست و محدوده دمایی پایین‌تر است و هدف بررسی رفتار کشش در دمای بالا بدون رخداد خزش است. در اغلب مطالعات مربوط به رفتار مکانیکی آلیاژ az91 اندازه دانه مهم‌ترین پارامتر مورد مطالعه بوده است، در صورتی که در این پژوهش، اهمیت و نقش فاز β-mg17al12 به عنوان فاز ترد موجود در آلیاژ مورد تاکید بوده و اثر این فاز بر خواص کششی مد نظر می‌باشد. قابل ذکر است که مباحث تفسیر ریزساختار، ترکیب شیمیایی و آنالیز عنصری فازهای موجود در آلیاژ در یک مقاله دیگر به قلم نویسندگان حاضر به چاپ رسیده است.روش :نمونه‌های az91 (با ترکیب شیمیایی متوسط حاوی 9 درصد وزنی al، 0.9 درصد وزنی روی و 0.2 درصد وزنی منگنز) با استفاده از ریخته‌گری در قالب دائمی تولید شدند. مواد اولیه به صورت شمش تجاری در داخل یک کوره مقاومت الکتریکی گرم شدند. قالب فولادی مجهز به مبرد مسی دارای سیستم آبگرد در یک جعبه عایق حرارتی نگهداری می‌شد. عملیات ریخته گری در دمای 650، 750 و 850 درجه سانتی‌گراد با یا بدون مبرد انجام شد. نمونه‌های مکعبی (2×2×2 سانتی‌متر مکعب) از قسمت میانی و نزدیک به مرکز قطعات ریخته‌گری شده بریده شدند. سطح نمونه‌ها با استفاده از کاغذهای سنباده sic از شماره 60# تا 2500# سنباده‌زنی شد. سپس نمونه‌ها بر روی یک نمد مخصوص و با استفاده از یک محلول شوینده تجاری صیقل داده شدند. برای بررسی ریزساختار، نمونه‌ها توسط محلول استیک پیکرال (مخلوطی از 10 میلی‌لیتر اسید استیک، 4.2 گرم اسید پیکریک، 10 میلی‌لیتر آب مقطر و 70 میلی‌لیتر اتانول) به مدت 1 ثانیه حکاکی شدند. برای بررسی ریزساختار نمونه‌ها از میکروسکوپ نوری استفاده شد.برای ارزیابی رفتار مکانیکی نمونه‌ها، آزمون‌های کشش در دمای اتاق (طبق استاندارد astm-e8) و در دمای 120℃ (طبق استاندارد astm-e21) انجام شدند.یافته ها:اثر هم‌زمان 0.1 درصد وزنی نقره و مبردگذاریدر شکل 3، نتایج آزمون‌های کشش دمای اتاق بر روی نمونه‌های حاوی 0.1 درصد وزنی نقره و با شرایط انجمادی متفاوت مربوط به نمونه 1 (ریخته‌گری بدون مبرد در دمای 650℃)، نمونه 2 (ریخته‌گری با مبرد در دمای 750℃) و نمونه 3 (ریخته‌گری با مبرد در دمای 850℃) نشان داده شده است. همان گونه که در شکل 3 مشاهده می‌شود، واضح است که رفتار کششی az91 با 0.1 درصد وزنی نقره پس از انجماد با مبردگذاری افت داشته است. نتایج نشان می‌دهد که نمونه حاوی wt% 0.1 نقره و ریخته‌گری شده در 650℃ دارای بهترین خواص کششی در بین تمام نمونه‌های با انجماد بدون مبردگذاری است.ذوب‌ریزی از 850℃ با انجماد همراه با مبردگذاری باعث بهبود خواص کششی در مقایسه با نمونه ریخته‌گری شده در دمای ℃ 750 درجه سانتیگراد شده است. به منظور توضیح عملکرد مکانیکی نمونه‌های مورد بحث، بررسی ریزساختار نمونه‌ها برای توضیح عملکرد مکانیکی آنها ضروری است. شکل 4 ریزساختار نمونه‌های ریخته‌گری شده در شرایط مختلف در پژوهش حاضر را نشان می‌دهد.تصاویر میکروسکوپی نمونه‌های حاوی 0.1 درصد وزنی نقره و ریخته گری شده در شرایط مختلف در شکل‌های 4-الف، 4-ب و 4-ج به نمایش در آمده است. انجماد همراه با مبردگذاری می‌تواند مورفولوژی فاز mg17al12 را تغییر دهد. در نمونه‌های با حالت‌های مختلف انجماد، اندازه و توزیع mg17al12 متفاوت است. برای نمونه ریخته‌گری شده در 650℃ که بدون مبردگذاری تولید شده، سرعت سرد شدن بسیار بالا بود که باعث شده فاز mg17al12 به صورت رسوبات مرزدانه‌ای ریز ظاهر شود. انجماد همراه با مبردگذاری نرخ انتقال حرارت را کاهش داده و این باعث تغییر در مورفولوژی mg17al12 به صورت پیوستگی کمتر و ضخامت بیشتر شده است. این اثر توسط چن و همکاران نیز گزارش شده است. کاهش نرخ انتقال حرارت سبب افزایش اندازه دانه‌های فاز زمینه گردیده و به تبع آن فاز mg17al12 نیز ضخیم‌تر شده است. مقایسه بین نمونه‌های ذوب‌ریزی شده در 650℃و 850℃نشان می‌دهد که انجماد همراه با مبردگذاری تقریباً تاثیری بر مورفولوژی فاز β ندارد، اما دمای ذوب‌ریزی بالاتر منجر به ضخامت بیشتر فاز β شده است. به طور خلاصه باید گفت که پس از انجماد همراه با مبردگذاری، ریزساختار az91 حاوی 0.1 درصد وزنی نقره تغییر یافته است.مبردگذاری منجر به کاهش مقدار فاز mg17al12 و به طور هم‌زمان منجر به تولید رسوبات درشت و ضخیم mg17al12 می‌شود. این واقعیت باعث خواص مکانیکی ضعیف نمونه ریخته‌گری شده در 750℃ در دمای اتاق شده است. ...نتیجه گیری:- افزودن نقره به مذاب آلیاژ az91 باعث تغییر ریزساختار و خواص مکانیکی این آلیاژ شد.- هنگامی که نقره به az91 اضافه شد، مورفولوژی فاز mg17al12 از شبکه‌های مرزدانه‌ای ریز به رسوبات درشت و ضخیم با پیوستگی کمتر تغییر یافت.- کاهش پیوستگی فاز β منجر به بهبود خواص کششی در اتاق و دماهای بالا شد.- برای نمونه‌های حاوی مقادیر مختلف نقره بدون مبردگذاری، در آزمون کشش سرد، افزودن نقره سبب بهبود رفتار کششی آلیاژ شد. در آزمون کشش گرم نیز همین روند تکرار شد.- در آزمون کشش سرد نمونه‌های حاوی wt% 0.1 نقره، استحکام تسلیم و استحکام کششی برای نمونه ریخته‌گری شده در 650℃بیشترین مقدار بود که مبردگذاری سبب کاهش این مقادیر شد. با افزایش دمای ذوب‌ریزی، مقادیر استحکام افزایش اندکی پیدا کرد. مقادیر کرنش شکست برای نمونه تولید شده با مبردگذاری در 850℃ بیشترین مقدار بود. نتایج آزمون کشش گرم نیز تقریباً به همین منوال بود
کلیدواژه آلیاژ منیزیم az91، ریخته‌گری، مبردگذاری، ریزساختار، آزمون کشش
آدرس دانشگاه شهید چمران اهواز, گروه مهندسی مواد, ایران, دانشگاه شهید چمران اهواز, گروه مهندسی مواد, ایران, دانشگاه شهید چمران اهواز, گروه مهندسی مواد, ایران, دانشگاه شهید چمران اهواز, گروه مهندسی مواد, ایران
پست الکترونیکی m.eskandari@scu.ac.ir
 
   tensile behavior of az91 alloy containing silver and under different casting conditions  
   
Authors kamaei pouria ,khorasanian mehdi ,alavi zaree reza ,eskandari mostafa
Abstract    the aim of the present research was to study the behavior of az91 magnesium alloy under cold and hot tension tests. the alloy was cast under solidification conditions with and without a chill. during the preparation of the melt, silver was added in different amounts to the melt. the uniaxial tensile test was performed at room temperature and at 120 °c on the samples with different percentages of silver and with different solidification conditions. the results showed that the presence of silver in the alloy caused a change in the morphology of the mg17al12 phase and a change in the microstructure and tensile properties of the alloy. the change in the morphology of this phase has a significant effect on the mechanical properties of the alloy. this phase is a brittle phase, and along with the hexagonal crystal structure of magnesium, can deteriorate the tensile behavior of the alloy. the best tensile behavior was obtained for the sample with 0.1 wt% silver without a chill. in this sample, the mg17al12 phase appeared as a dispersed phase with less continuity at the grain boundaries. when the amount of silver increased to 0.4 wt%, the tensile properties decreased significantly due to the increase of the size of this phase in the microstructure. solidification with a chill had no positive effect on the tensile properties of the alloy at high and low temperatures. introduction: the aim of the present research was to study the behavior of az91 magnesium alloy under cold and hot tension tests. the alloy was cast under solidification conditions with and without a chill. during the preparation of the melt, silver was added in different amounts to the melt. methods: az91 specimens were produced using permanent mold casting. the raw materials were heated in the form of commercial ingots in an electric furnace, and after melting, silver was introduced into the melt in the form of commercial pure granules. findings: in figure 3, the results of room temperature tensile tests on samples containing 0.1 wt% of silver and with different solidification conditions namely sample 1 (casting without chill at 650 ˚c), sample 2 (casting with chill at 750 ˚c) and sample 3 (casting with chill at 850 ˚c) is shown.
Keywords az91 magnesium alloy ,casting ,chilled solidification ,microstructure ,tension test
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved