تجزیه و تحلیل رشد بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی در کشورهای منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی

اهمیت رشد بهره‌وری کشاورزی در رشد اقتصادی بلندمدت کشورها از یک طرف و بالابودن سهم بخش کشاورزی در اقتصاد کشورهای اسلامی از طرف دیگر، اهمیت تحلیل رشد بهره‌وری کشاورزی کشورهای اسلامی را بیشتر نشان می‌دهد. مقاله حاضر با هدف تحلیل رشد بهره‌وری کل عوامل تولید کشاورزی کشورهای اسلامی در دوره 2019-1995 انجام شده است. در این راستا، از مدل رشد سولو و تکنیک داده‌های تلفیقی استفاده شد. بر اساس نتایج، تابع تولید کاب-داگلاس به عنوان بهترین فرم تابعی انتخاب گردید. همچنین، متغیرهای کود، سطح زیرکشت، موجودی سرمایه و اشتغال بخش کشاورزی اثر مثبت و معناداری بر تولیدکشاورزی کشورهای اسلامی دارند. به علاوه، تغییرات رشد بهره‌وری کشاورزی کشورها در سه گروه 1) با کمترین درجه توسعه یافتگی، 2) با درآمد متوسط 3) صادرکننده نفت بررسی شد. متوسط تغییرات رشد بهره‌وری کشاورزی گروه اول تا سوم به ترتیب، 4%-، 0.8% و 0.6% می‌باشد. منفی بودن رشد بهره‌وری گروه اول نشاندهنده در راستای توسعه پایدار نبودن بخش کشاورزی گروه مذکور است. گروه سوم نیز به دلیل تمرکز بر نفت رشد بهره‌وری کشاورزی پایین‌تری نسبت به گروه دوم دارند. همچنین تغییرات رشد بهره‌وری کشاورزی توگو، نیجر، کامرون، مصر، اردن، ایران و امارات منفی است که نشان‌دهنده مسیر ناپایدار توسعه بخش کشاورزی این کشورها است. پیشنهاد می‌شود برای ارتقای رشد بهره‌وری و توسعه پایدار کشاورزی کشورهای اسلامی بر نوآوری‌های تکنولوژیکی تمرکز شود. همچنین با توجه به اهمیت بالای نیروی کار در تولیدات کشاورزی، به منظور بهبود بهره‌وری پایدار بخش کشاورزی دولت‌ها سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی را افزایش دهند.

analysis of total factor productivity growth of the agricultural sector in selected member countries of the organization of the islamic conference

the importance of productivity growth (pg) in the agricultural sector in the long-term economic growth of countries on the one hand and the high share of the agricultural sector in the economy of islamic countries, on the other hand, shows the importance of analyzing the pg in islamic countries. this article aims to analyze the agricultural total factors productivity (atfp) of islamic countries from 1995 to 2019. solow’s growth model and panel data technique were used to calculate the atfp growth. based on the results, the cobb-douglas production function was chosen as the best functional form. also, the variables of fertilizer, cultivated area, capital, and employment have a positive and significant effect on the value added. in addition, tfp will be examined in 3 sub-groups to illustrate the developments within the oic better. the first, second and third groups are classified as the least developed, the middle-income and oil-exporting countries, respectively. atfp of the first, second, and third groups are -4%, 0.8%, and 0.6%, respectively. the negative pg of the ldcs indicates that this group isn’t in a sustainable development pathway. also, the oe has lower productivity rather than mi because of the focus on oil export. besides, atfp of togo, niger, cameron, egypt, jordan, iran, and the u.a.e. is negative which illustrates the unsustainable development of these countries. all in all, technological innovation is should be considered to promote sustainable development of oic countries. in addition, to improve agricultural productivity, the government should be enhanced investment in human capital.