سنجش اثر توسعه مالی بر رشد اقتصادی در ایران: آزمون فروض پاتریک

یکی از مهم‌ترین مسائل در مدیریت اقتصاد کلان، تحلیل عوامل موثر بر رشد اقتصادی است. این پژوهش به سنجش اثر توسعه مالی بر رشد اقتصادی ایران و آزمون فروض پاتریک در بازه زمانی 1398- 1357 پرداخته‌است. سوالات اصلی پژوهش عبارتند از: 1) متغیرهای موثر در شاخص توسعه مالی ایران و وزن اثرگذاری آنها چیست و آیا توسعه مالی در ایران بانک-محور است یا بورس-محور؟ 2) اثرکوتاه‌مدت و بلندمدت شاخص توسعه مالی بر رشد اقتصادی ایران و سرعت تعدیل به رابطه بلندمدت چگونه‌است؟ 3) رابطه علّیت میان توسعه مالی و رشد اقتصادی ایران تقاضا-محور است یا عرضه-محور؟ به این منظور ابتدا شاخص توسعه‌ مالی جامع با استفاده از چهار متغیر شامل حجم نقدینگی، اعتبارات بانکی تخصیص‌یافته به بخش خصوصی، ارزش معاملات بازار سرمایه و حجم سپرده‌های بانکی به ‌روش تحلیل عاملی ساخته شده است. سپس رابطه کوتاه‌مدت و بلندمدت با استفاده از مدل خودرگرسیونی با وقفه‌های ‌توزیعی محاسبه و با استفاده از آزمون علّیت گرنجر، فروض پاتریک در مورد رابطه علت و معلولی توسعه مالی و رشد اقتصادی ایران بررسی شد. در نهایت نیز سرعت اصلاح خطاهای کوتاه‌مدت با استفاده از مدل تصحیح خطا تحلیل شده است. نتایج نشان می‌دهند که میزان اثر متغیر حجم سپرده‌های بانکی بر شاخص توسعه مالی، بیشتر از سایر متغیرهای مالی است. همچنین شاخص توسعه مالی در کوتاه‌مدت و بلندمدت رابطه مثبت با رشد اقتصادی دارد. آزمون فروض پاتریک نیز دیدگاه راهبری تقاضا را که به معنای علّیت از رشد اقتصادی به توسعه مالی است را تایید می‌کند.

measuring the effect of financial development on economic growth in iran: testing patrick’s hypotheses

one of the most important issues in macroeconomic management is the analysis of factors affecting economic growth. this research has measured the effect of financial development on iran’s economic growth and test patrick’s hypothesis in the period of 1978-2019. main research questions include; 1) what variables are effective in iran’s financial development index, together with their weighting factor, and does financial development in iran bank-oriented or stock market-oriented? 2) what is the short-term and long-term effect of the financial development index on iran’s economic growth and the speed of adjustment to the long-term relationship? 3) is the causal relationship between iran’s financial development and economic growth demand-oriented or supply-oriented? firstly, comprehensive financial development index was created by using four variables, including the volume of liquidity, bank credits allocated to the private sector, the value of capital market transactions, and the volume of bank deposits using the factor analysis method. then the short-term and long-term relationship was calculated using the autoregressive distributed lag (ardl) model, followed by employing the granger causality test to examine patrick’s hypothesis for the cause-and-effect relationship between financial development and economic growth in iran. finally, using the error correction model, the speed of adjustment from the short-run equilibrium to the long-run equilibrium state was evaluated. the results show that the financial development index has a positive relationship with economic growth in the short and long term. patrick’s hypothesis test also confirms only the demand-driven management view which confirms causality from economic growth to financial development.