انتشار دی اکسید کربن و رشد اقتصادی: تحلیلی فضایی در میان استان‏های ایران

در دهه‌های اخیر، خطرات و آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از رشد اقتصادی، رشد جمعیت و مصرف انرژی بیش‌تر نمایان شده است. در این میان، یکی از پیشرفت‌های جدید در مطالعه‌ی رابطه‌ی میان عوامل اقتصادی موثر بر کیفیت زیست‌‌محیطی، توجه به ماهیت فضایی پدیده‌های زیست‌‌محیطی است. از این‌رو هدف این مطالعه، به مدل‌سازی ارتباط انتشار co2 و رشد اقتصادی در کنار سایر عوامل تاثیرگذار بوده است. انتشار co2 به عنوان معیاری برای آلودگی محیط‌زیست در ایران با استفاده از مدل دوربین فضایی (sdm) و در چارچوب داده‌های تابلویی فضایی در میان استان‏های ایران طی دوره 1396-1382 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان می‏دهد که در مجموع gdp سرانه واقعی باعث افزایش انتشار co2 در سطح استان‏ها می‏شود، چرا که ضریب مثبت gdp سرانه واقعی از ضریب منفی gdp سرانه واقعی فضایی بزرگ‌تر است. یکی دیگر از متغیرهای بسیار مهم در افزایش انتشار  co2در سطح استان‏ها، شدت مصرف انرژی و وقفه فضایی آن می‏باشد که بالاترین ضرایب معنادار و مثبت را در مدل این مقاله دارد. همچنین قیمت وزنی انرژی استانی و وقفه فضایی آن نیز تاثیر معنادار و منفی را بر انتشار co2 داشته است. هر چند افزایش درجه شهرنشینی تاثیر معناداری بر انتشار co2 همان استان نداشته است، اما افزایش درجه شهرنشینی استان‏های همجوار باعث افزایش انتشار co2 شده است. در نهایت ضریب وقفه فضایی متغیر وابسته، معنادار و مثبت بوده که نشان می‏دهد افزایش انتشار co2 در استان‏های همسایه باعث افزایش انتشار co2 در همان استان شده است.

carbon dioxide emissions and economic growth: a spatial analysis among iranian provinces

in recent decades, the risks and environmental damage caused by economic growth, population growth and energy consumption have become more apparent. meanwhile, one of the new advances in the study of the relationship between economic factors affecting environmental quality is the attention to the spatial nature of environmental phenomena. therefore, the aim of this study was to model the relationship between carbon dioxide (co2) emissions and economic growth along with other influential factors. co2 emissions as a criterion for environmental pollution in iran have been studied using the spatial durbin model (sdm) and in the framework of spatial panel data among the provinces of iran during the period 2003-2017. the results of this study show that in total, real gdp per capita increases co2 emissions at the provincial level, because the positive real gdp per capita coefficient is larger than the negative real gdp per capita coefficient of space. another very important variable in increasing co2 emissions in the provinces is the intensity of energy consumption and its spatial interruption, which has the highest significant and positive coefficients in the model of this paper. also, the weighted price of provincial energy and its space interruption have had a significant and negative effect on co2 emissions. although increasing the degree of urbanization has not had a significant effect on co2 emissions in the same province, but increasing the degree of urbanization in neighboring provinces has increased co2 emissions. finally, the spatial interruption coefficient of the dependent variable is significant and positive, which shows that the increase in co2 emissions in neighboring provinces has increased co2 emissions in the same province.