ارزیابی اثرات استرس سیستمیک بر بهره‌وری کل عوامل تولید با رویکرد بیزین: مطالعه موردی اقتصاد ایران

با وقوع بحران‌های مالی بزرگ جهان و انتشار پرقدرت بحران‌ها در اقتصاد سایر کشورها، اهمیت شناسایی و اندازه‌گیری بحران‌ها و بررسی آثار اقتصاد کلان آن بیش از پیش هویدا شده است. در مطالعه حاضر جهت کمی‌سازی بحران‌های مالی به تبعیت از رویکرد تئوری پورتفولیوی پایه، شاخص استرس سیستمیک طی بازه زمانی 1398-1387 برای اقتصاد ایران طراحی شده است. هدف مطالعه نه تنها شناسایی شاخص استرس مالی اقتصاد ایران، بلکه بررسی این مسئله است که آیا استرس مالی می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر متغیرهای کلیدی اقتصاد داشته باشد یا خیر. از این‌رو در مطالعه حاضر با بهره‌گیری از استنباط بیزی در مدل‌های خودرگرسیون برداری، اثرات استرس مالی در قالب دو مدل رشد اقتصادی بر بهره‌وری کل عوامل تولید و تعیین‌کننده‌های آن تحلیل شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که در هر دو مدل اثرات تکانه استرس مالی بر بهره‌وری کل عوامل تولید منفی و با ماندگاری نسبی همراه است، ضمن اینکه واکنش متغیرهای بهره‌وری کل عوامل تولید، انباشت هزینه‌های تحقیق و توسعه داخلی و شدت سرمایه‌گذاری فیزیکی به تکانه استرس مالی در مقایسه با واکنش سایر متغیرها، شدیدتر است. یافته‌های این پژوهش از ضرورت اندازه‌گیری و لحاظ شاخص استرس مالی در تصمیم‌گیری‌های سیاستی کلان حمایت می‌کند.

evaluating the effects of systemic stress on total factor productivity with bayesian approach: a case study of iranian economy

with the occurrence of major global financial crises and the widespread spread of crises in the economies of other countries, the importance of identifying and measuring crises and examining the effects of macroeconomics has become increasingly apparent. hence in the present study, in order to quantify financial crises, following the basic portfolio theory approach, a systemic stress index has been designed for the iranian economy during the period 2008-2019. the purpose of study is not only to identify the financial stress index of the iranian economy, but also to examine whether financial stress can have irreversible effects on key economic variables. in this study, using bayesian inference in vector autoregression models, the effects of financial stress on the format of growth model on the total factor productivity and its determinants has been analyzed. the results show that in both models the effects of financial stress shock on the factor total productivity is negative but also associated with relative durability at the same time, the reaction of the factor total productivity, the accumulation of internal research and development costs and the intensity of physical investment to the impulse of financial stress is more severe compared to the reaction of other variables. the findings of this study support the need to measure and in terms of financial stress index in macro policy decisions.