شناسایی و ارزیابی مولفه‌های نظام مالیاتی سازگار با توسعه اقتصادی کشور با استفاده از روش ترکیبی دلفی و تصمیم‌گیری چند معیاره

از آنجا که نظام مالیاتی منبع اصلی درآمد دولت و ابزار سیاست مالی برای توزیع درآمد و ثروت بوده و حساسیت زیادی نسبت به نوسانات اقتصادی و شوک‌های تولید ناخالص داخلی دارد، عامل تعیین کننده در تحقق اقتصاد تلقی می‌شود. بنابراین تحول نظام مالیاتی در راستای بهبود وضعیت آن به لحاظ کارکردهای آن و در راستای دستیابی به اهداف مدنظر در قانون برنامه ششم به ویژه اهداف کمی آن، امری ضروری می‌باشد. از این رو پژوهش حاضر، در ابتدا به بررسی وضعیت فعلی نظام مالیاتی در چارچوب شاخص‌های مالیاتی و تبیین هدف‌گذاری‌های برنامه ششم در خصوص هریک از این شاخص‌ها پرداخته و سپس با توجه به چالش‌های عمده نظام مالیاتی کشور، برنامه‌هایی به منظور ایجاد تحول در نظام مالیاتی کشور ارائه خواهد شد. هدف این پژوهش، از یک طرف ارزیابی نظام مالیاتی کشور است و از طرف دیگر رتبه‌بندی سامانه‌ای منتخب امور مالیاتی می‌باشد. برای شناسایی نظام مالیاتی در ابتدا توسط خبرگان، مولفه‌های اصلی شناسایی شده توسط 10 خبره با رویکرد دلفی ارزیابی شده و در نهایت 31 مولفه که در نظام مالیاتی احتمال وجود آن می‌رفت، شناسایی شدند. سپس مولفه‌های شناسایی شده با روش danp ارزیابی شدند و ناکار آمدی سیستم حقوقی به عنوان مهمترین مولفه معرفی شد. همچنین؛ نتایج ویکور نشان داد رتبه بندی سازمان‌ها، ابتدا سازمان امور مالیاتی استان البرز، سپس سازمان امور مالیاتی استان تهران و رتبه سوم نیز به سازمان امور مالیاتی استان کرمانشاه تعلق گرفت.

Identifying and Evaluating Components of Tax System Compatible with Economic Development of Iran Using Delphi Combined Method and MultiCriteria Decision Making

Since the tax system is the main source of government revenue and fiscal policy instruments for distributing income and wealth and is highly sensitive to economic fluctuations and shocks to GDP, it is considered to be the decisive factor in the realization of the economy. Therefore, the evolution of the tax system is necessary to improve its status in terms of its functions and to achieve the objectives set forth in the Sixth plan, in particular its quantitative objectives. The present study first examines the current state of the tax system within the framework of tax indices and explains the objectives of the Sixth plan for each of these indices and then, considering the major challenges of the tax system, plans to create changes in the country’s tax system. The purpose of this study is to evaluate the tax system of the country on the one hand, and on the other hand, to rank the selected tax system. To identify the tax system by experts, the principal components identified by the 10 experts were assessed using the Delphi approach and finally by the 31 components that were probable in the tax system. Then the identified components were evaluated by DANP method and the inefficiency of the legal system was introduced as the most important component. Also, Vikor’s results showed that the first rank Alborz Province Tax organization, then Tehran Province Tax belonges to Organization and the third rank belonged to Kermanshah Tax Organization.