تحلیل قدرت ذینفعان کلیدی در فرآیند سیاستگذاری طرح جامع تهران (1378- 1390)

موضوع این مقاله، شناسایی ذی‏نفعان کلیدی، منافع، منابع قدرت و نحوه تعامل آنان در فرآیند سیاستگذاری طرح جامع تهران (1386) می‏باشد. رویکرد این پژوهش، رویکرد حکمروایی شهری بوده که در آن امکان حضور ذی‏نفعان مختلف در فرآیند تصمیم‏گیری و دست‏یابی به منفعت جمعی فراهم می‏شود. مسیله این تحقیق با توجه به رویکرد مذکور، برهم خوردن تعادل قدرت میان ذی‏نفعان کلیدی در فرآیند تهیه، تصویب و اجرای طرح جامع بوده که ابعاد مختلف کیفیت زندگی در شهر تهران را تهدید کرده است. یافته‏های این پژوهش که از طریق 22 مصاحبه نیمه‏ساختاریافته با نخبگان حوزه مدیریت شهری در نهادهای مختلف گردآوری شده، نشان می‏دهد که فرآیند سیاستگذاری طرح جامع تهران با دو نوع انحصارگرایی مواجه بوده است: 1. انحصارگرایی نهادی و عملکردی در نهادهای قدرت شهری و عدم تحمل یکدیگر؛ که این نوع از انحصارگرایی انواع مختلفی را در برمی‏گیرد نظیر: انحصارگرایی های حرفه ای، علمی و دانشی، اطلاعاتی و... 2. انحصارگرایی ساختاری (منتج از ساختارهای تحمیل‏کننده و فرسایشی نظام شهرسازی)؛ این شکل از انحصارگرایی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و حقوقی به نهادهای مدیریت شهری تحمیل می‏شود به گونه‏ای که این نهادها باید در درون این ساختار متمرکز و انحصارطلب فعالیت ‏کنند. این دو نوع انحصارگرایی یکدیگر را تقویت کرده و تبعات آن‏، نامتعادل کردن محیط و فرآیند سیاستگذاری کلان مدیریت شهری تهران و آسیب جدی به منافع عمومی، سرمایه‏ها و ثروت‏های همگانی شهر تهران می‏باشد.