گونه‌شناسی مجتمع‌های مسکونی، گامی موثر در طراحی با‌ کیفیت مجموعه‌های مسکونی معاصر مطالعه موردی: مجتمع‌های مسکونی شهر تبریز

افزایش جمعیت شهری و نیاز به اماکن مسکونی موجب استفاده از مساکن چندخانواری به‌جای مسکن تک‌خانواری شده‌ است که شهر تبریز نیز از این قاعده مستثنی نیست. از مسایل مهم طراحی این الگوی جدید سکونت، فراهم‎آوری زمینه‌ای جهت شناخت و آسیب‌شناسی وضع موجود است. با واکاوی ادبیات موضوع چارچوبی متشکل از دو معیار مطرح در طبقه‌بندی مجموعه‌های مسکونی یعنی ارتفاع (تعداد طبقات) و نحوه همنشینی فضاهای باز ‌و ‌بسته تبیین شد و کیفیات فضایی هر یک از گونه‌ها بر مبنای معیارهای ارزیابی کیفی مجموعه‌های مسکونی تحلیل گردید. سپس کلیه مجتمع‌های مسکونی شهر تبریز شناسایی شد و گونه‌شناسی آنها با تاکید بر معیارهای مذکور، هدف نوشتار حاضر قرار‌ گرفت. در گام نهایی ارزیابی کیفی گونه‌های غالب مجتمع‌های مسکونی شهر تبریز با تکیه بر معیارهای ارزیابی کیفی مجموعه‌های مسکونی صورت‌ گرفت. نتایج تحقیق با معیار ارتفاع حاکی از فراوانی مجتمع‌های مسکونی کوتاه‌مرتبه در شهر است که ریشه در مسایل اقتصادی و سهولت تکنولوژی ساخت دارد. نتایج تحقیق با معیار همنشینی فضای باز و بسته حاکی از فراوانی گونه پراکنده به‌عنوان راهکاری جهت رهایی از محدودیت و ایجاد تنوع فضایی است. گونه‌شناسی مجتمع‌های مسکونی شهر تبریز با دو معیار همزمان ارتفاع و همنشینی فضای باز و بسته حاکی از گونه غالب خطی در مجموعه‌های کوتاه‌مرتبه، گونه غالب پراکنده در مجتمع‌های میان‌مرتبه و بلند‌مرتبه، فراوانی بلند‌مرتبه‌ در گونه متمرکز و پراکنده و فراوانی کوتاه‌مرتبه در سایر گونه‌ها است. دستاورد این پژوهش می‌تواند جهت بازنگری کیفی فضای باز مجتمع‌های مسکونی مورد استفاده طیف متنوع سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و طراحان قرار گیرد.