تحلیل سرمایه‌های اجتماعی موثر بر مشارکت در ارتقای بافت‌های نابسامان شهری (نمونه موردی: محله امام‌زاده حسن، منطقه 17، شهر تهران)

در این مقاله پس از تبیین مفهوم سرمایه اجتماعی و کارکردهای آن، به تحلیل رابطه شاخص‌های سرمایه اجتماعی و تمایل به مشارکت سازمان‌یافته پرداخته می‌شود. شاخص‌های مورد بررسی از مطالعات و تجربیات داخلی و جهانی استخراج گردیده و با روش پیمایش در محله امام‌زاده حسن مورد سنجش قرار گرفته است. تحلیل همبستگی شاخص‌های سرمایه اجتماعی و تمایل به مشارکت سازمان‌یافته نشان می‌دهد که شاخص‌های احساس تعلق (با ضریب 0.332)، مشارکت اجتماعی (با ضریب 0.412)، اعتماد بین افراد (با ضریب 0.401)، اعتماد نهادی (با ضریب 0.352) و انسجام اجتماعی (با ضریب 0.335) بر تمایل به مشارکت سازمان‌یافته ساکنان تاثیر دارد ولی شاخص امنیت بر آن تاثیری ندارد. نتایج تحلیل مسیر تمایل به مشارکت سازمان‌یافته و شاخص‌های تاثیر‌گذار سرمایه اجتماعی بر آن نشان می‌دهد که شاخص اعتماد نهادی بر تمایل به مشارکت سازمان‌یافته تاثیر مستقیم و افزاینده دارد و شاخص‌های اعتماد بین افراد، احساس تعلق و انسجام اجتماعی به‌صورت غیر‌مستقیم بر آن تاثیر افزاینده دارند. شاخص مشارکت اجتماعی نیز هم به‌صورت مستقیم و هم به‌صورت غیر‌مستقیم بر تمایل به مشارکت سازمان‌یافته تاثیر افزاینده دارد. این نتایج نشان می‌دهد که ارتقای شاخص‌های سرمایه‌های اجتماعی موثر بر مشارکت می‌تواند به‌عنوان راهی جهت ارتقای بافت‌های نابسامان در نظر گرفته شود.