مروری نظام ‌مند بر موانع و تسهیل ‌کننده‌های تحقق مشارکت شهری

مشارکت شهری به‌ عنوان یکی ‌از رویکردهای نوین در امر برنامه‌ریزی شهری در دهه‌های اخیر مورد توجه جدی قرار گرفته و ضرورت بهره‌گیری از آن در طرح‌ها و برنامه‌های شهری مطرح شده است. با توجه به اهمیت این موضوع در برنامه‌ریزی شهری، ضرورت دارد تا موانع و تسهیل‌کننده‌های پیش‌رو  در مسیر تحقق مشارکت مورد شناسایی قرار گیرند، علی‌رغم اشاره موردی به این موارد در پژوهش‌های مرتبط، به‌صورت ویژه و متمرکز به موانع و تسهیل‌کننده‌های مشارکت اشاره نشده‌است. در این راستا، مقاله حاضر با مرور مقاله‌های داخلی و خارجی در بازه سال 2000 تا 2023، به دسته‌بندی موانع و تسهیل ‌کننده‌های تحقق مشارکت پرداخته است. در این پژوهش با مروری نظام‌مند، 148 مقاله، در دو پایگاه داده خارجی (science direct  وgoogle scholar) و سه پایگاه داده داخلی (نورمگز، پرتال جامع علوم انسانی، sid) مورد بررسی قرار گرفتند. بعداز مرور تمامی متن مقاله‌ها، 50 مقاله کمتر مرتبط کنار گذاشته شده و 96 مقاله باقیمانده برای استخراج کدها مورد استفاده قرار گرفتند. به‌منظور تحلیل مفاهیم به ‌دست آمده از تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته شد و درنهایت موانع تحقق مشارکت در قالب زیرمقوله‌های فردی، معنایی، محتوایی و فرایندی و نهادی و تسهیل‌کننده‌های تحقق مشارکت در قالب زیرمقوله‌های زیرساختی- محیطی، فردی و نهادی معرفی شدند. در نتایج به ‌دست آمده از بررسی کدهای اولیه مشخص شد که زمینه‌های فردی، اجتماعی و نهادی بر تحقق مشارکت تاثیرگذار هستند و تحقق مشارکت در یک جامعه در گروی ایجاد فرهنگ مشارکتی در جامعه و نهادهای مرتبط و همچنین تامین زیرساخت مناسب برای تحقق مشارکت است.

a systematic review of the barriers and facilitators of the realization of urban participation

urban participation, as one of the new approaches in urban planning, has received substantial attention in studies in recent decades, and the necessity of using it in urban plans and programs has been increasingly emphasized. due to the importance of this issue in urban planning, it is necessary to identify the barriers and facilitators to realizing participation, despite the occasional mention of these cases in related research, the barriers and facilitators of participation have not been mentioned in a special and focused way. in this regard, this article, by reviewing domestic and foreign articles in the period from 2000 to 2023, has categorized the barriers and facilitators to the realization of participation. in this research, with a systematic review, 148 articles were examined in two external databases (science direct and google scholar) and three internal databases (noormags, comprehensive humanities portal, sid). after reviewing all the articles, 50 less relevant articles were discarded, and the remaining 96 articles were used to extract the codes. in order to analyze the concepts obtained, qualitative content analysis was used. finally, the barriers to the realization of participation were categorized into individual, semantic, content and process, and institutional subcategories. individual barriers included issues such as people’s disappointment, frustration, discouragement, indifference, feelings of no need to participate, disinterest in participation, disbelief in its efficacy, feelings of rejection, and experiences of discriminatory treatment. semantic barriers involved the diversity and lack of official definitions, ambiguity in defining participation, the non-popularity of the concept, its dependence on other concepts, as well as the complexity and non-native nature of the concept itself. content and process barriers included high decision-making costs, time-consuming participation processes, a large number of stakeholders, lack of infrastructure, and unfair distribution of services. institutional barriers were characterized by conflicts between the government and the people, inefficient institutional systems, lack of access to information, poor coordination with the public sector, overly rigid laws, and uncontrollable factors. in the results obtained from the review of the initial codes, it was found that individual, social and institutional contexts influence the realization of participation, and the realization of participation in a society depends on creating a culture of participation in society and related institutions, as well as providing the appropriate infrastructure for the realization of participation.