بازشناسی دلالت‌های معنایی انواع نما در انطباق با پاسخ عاطفی ناظران؛ نمونۀ خیابان شریعتیِ تهران

به‌رغم اهمیت نماهای شهری، روند شکل‌گیری و طراحی آنها در دوره‌های اخیر به‌گونه‌ای بوده است که کلیتی ناهماهنگ و غیرقابل ادراک را به‌وجود آورده و به ناخوشایندی، عدم انگیزش و ناآرامی بصری منجر شده است. با نگاهی اجمالی به ویترین پایتخت نیز می‌توان ناهماهنگی، اغتشاش و هویت بصری ناهمخوان با زمینه را مشاهده نمود. در این نوشتار ضمن تبیین فرآیند ادراک، تاثیرپذیری لایۀ تفسیر و دلالت‌های معنایی، از لایۀ احساس تبیین شده و سپس مبتنی بر مدل‌های ترجیح محیطی، دلالت‌های انواع نماها شناسایی شده است. به این منظور نماهای خیابان شریعتی به‌عنوان نمونۀ موردی انتخاب شده است. روش پژوهش در جمع‌آوری داده‌ها در گام اول مبتنی بر پیمایش تصویری بوده و سپس به‌وسیلۀ روش کیفی، تحلیل و نماها در چهار گونۀ نماهای هیجانی، آرامش‌بخش، کسل‌کننده و استرس‌زا دسته‌بندی شده‌اند. به‌منظور شناسایی دلالت‌ها، با روشی کیفی و منطبق بر تکنیک دلفی، از نظر 20 طراح استفاده شده است. همچنین نظر به اینکه معنا فرهنگی است و دلالت‌های معنایی تحت تاثیر بافتار اجتماعیفرهنگی هستند، از نظرات 160 ناظر نیز بهره برده شده است. داده‌ها با استفاده از روش کمّی (پرسش‌نامۀ بسته) جمع‌آوری و به‌صورت آماری تحلیل شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که دلالت‌های معنایی نما در انطباق با پاسخ‌های عاطفی بوده و برای جلوگیری از ایجاد نماهای کسل‌کننده باید از چه مواردی حذر نمود.