بررسی مهمترین متغییرهای موثر در فرایند صنعتی عصاره‌گیری گرم از مالت جو به روش برنامه‌ریزی حرارتی

در سالهای اخیر با توجه به افزایش نرخ ارز و تحریم‌های صورت گرفته امکان واردات مالت هلندی وجود ندارد. از طرفی جو کشت شده در ایران و مالت حاصل آن در مقایسه با مالت هلندی مواد جامد محلول کمتری دارد و زمان لازم برای جداسازی عصاره مالت از تفاله بیشتر است. لذا در این  پژوهش به منظور افزایش میزان استحصال مواد جامد محلول و کاهش زمان جداسازی تفاله از عصاره مالت مهم‌ترین متغیرهای موثر در فرایند صنعتی عصاره‌گیری گرم از مالت جو هوردئوم ولگار به روش برنامه‌ریزی حرارتی مورد بررسی قرار گرفت. طی مطالعات اولیه بهترین محدوده دمایی فعالیت آنزیم‌های آلفا-آمیلاز، بتا-آمیلاز، بتا-گلوکاناز، پروتئازها و محدوده زمان و وزن مالت در سه مرحله عصاره‌گیری از مالت مشخص شد. وزن  مالت ورودی 1850 تا 2200 کیلوگرم انتخاب گردید. در  مرحله اول عصاره‌گیری از مالت از دمای 48 تا 63  درجه سانتی‌گراد و زمان 15 تا 25 دقیقه استفاده شد و در  مرحله دوم عصاره‌گیری از دمای 63 تا 66  درجه سانتی‌گراد و زمان 25 تا 55 دقیقه استفاده شد و در مرحله سوم عصاره‌گیری از دمای 70 تا 78  درجه سانتی‌گراد و زمان 10 تا 20 دقیقه ‌استفاده شد. با استفاده از نرم افزار مینی تب به روش طراحی فراکشنال فاکتوریل یک هشتم 16  تیمار مختلف انتخاب گردید.  سپس عصاره‌گیری از تیمار‌ها در مقیاس صنعتی با روش برنامه‌ریزی حرارتی انجام شد و میزان مواد جامد محلول، ph عصاره و زمان جداسازی تفاله از عصاره تیمارها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد وزن مالت، دمای مرحله اول و زمان حرارت دادن در مرحله دوم بیشترین تاثیر را بر میزان استحصال مواد جامد محلول تیمارهای مورد آزمون دارد و دمای مرحله دوم نیز موثرترین عامل در افزایش زمان جداسازی تفاله است. ph درکلیه تیمار‌های مورد آزمون در اثر افزایش دمای مرحله اول و دمای مرحله سوم به شکل معنی‌داری کاهش یافت اما افزایش دمای مرحله دوم تقریبا بر آن بدون تاثیر بود. افزایش وزن مالت و یا زمان حرارت دادن در تمامی مراحل نیز سبب کاهش معنی‌دار ph شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تیمار بهینه مربوط به تیماری است که وزن مالت ایرانی 2200 کیلوگرم، دمای مرحله اول  63 درجه سانتی‌گراد در زمان 25 دقیقه، دمای مرحله دوم  63 درجه سانتی گراد در زمان 55 دقیقه، دمای مرحله سوم 70 درجه سانتی‌گراد در زمان 10 دقیقه باشد. با اعمال شرایط فوق الذکر به شکل معنی‌داری میزان مواد جامد محلول افزایش پیدا کرد و زمان جداسازی تفاله به طور قابل‌توجهی کاهش یافت.