جواز یا منع استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی از دیدگاه قرآن و حقوق بین‌الملل

امروزه خطر سلاح‌های کشتارجمعی بشر را تهدید می‌کند. نبود قانون مصوب در ممنوعیت استفاده ازاین‌گونه سلاح‌ها فعالان حقوق بین‌الملل را بر آن داشته است تا راه چاره‌ای بیابند. در این مقاله با روش‌شناسی مقایسه‌ای به توصیف و تحلیل دو دیدگاه قرآن و حقوق بین‌الملل در خصوص نظریه منع استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی می‌پردازیم. از مقایسه این دو دیدگاه درمی‌یابیم که قاعده منع اعتداء در مکتب قرآن و قاعده منع تجاوز در حقوق بین‌الملل به‌عنوان یکی از بهترین ادله در ممنوعیت استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی شناخته شده‌اند. منع توسل به زور کشورها را ملزم می‌دارد که از هیچ‌گونه سلاحی بر علیه دیگران استفاده نکنند. در مقام دفاع مشروع نیز رعایت تناسب و ضرورت الزامی است. حال‌آنکه با استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی رعایت این دو ممکن نیست. قرآن و حقوق بین‌الملل عرفی در ممنوعیت استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی در مقام دفاع مشروع هم‌نظر هستند؛ اما در حقوق بین‌الملل همان‌طور که دیوان بین‌المللی دادگستری بیان می‌کند نمی‌توان مانع استفاده از سلاح هسته‌ای توسط کشوری شد که بقایش در گرو استفاده از آن است؛ اما دیدگاه قرآن و فقه اسلامی استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی را حتی در چنین شرایطی نیز جایز نمی‌داند.

legitimate defense and the principle of non-aggression: permissibility or prohibition of the use of weapons of mass destruction from the perspective of the quran and international law

in contemporary times, the threat posed by weapons of mass destruction looms over humanity. the absence of a universally ratified law prohibiting the use of such weapons has driven international law advocates to seek remedies. this article employs a comparative methodology to describe and analyze the viewpoints of the quran and international law regarding the theory of prohibiting the use of weapons of mass destruction. through this comparative analysis, it becomes evident that the principle of non-aggression in the quranic school and the principle of non-intervention in international law stand as some of the strongest arguments against the use of weapons of mass destruction. the prohibition of resorting to force binds nations to abstain from using any weaponry against others. similarly, in the context of justifiable defense, the observance of proportionality and necessity is obligatory. however, the use of weapons of mass destruction inherently violates these criteria. both the quran and international law recognize the customary prohibition of using weapons of mass destruction in the realm of legitimate defense. however, according to the view of the quran and islamic jurisprudence, the use of weapons of mass destruction is not permissible even under such circumstances.