شیوه الگوزدایی از چهره‌های منفی در تربیت از نگاه قرآن

مهم‌ترین نوع یادگیری انسان، یادگیری از طریق مشاهده است. بر این اساس، یکی از روش‌های تربیت، تربیت به‌وسیله الگوست که می‌توان آن را «روش الگویی» نامید. این روش در قالب الگودهی، الگوپردازی و الگوزدایی قابل‌اجراست. ذهن انسان‌ها با دو شیوه نخست بیشترین انس را داشته و بر این اساس بیشترین حجم پژوهش‌ها هم به این دو شیوه اختصاص دارد؛ اما از دقت در آیات قرآن به شیوه سومی در اجرای تربیت الگویی می‌رسیم که همان الگوزدایی است. این شیوه از گونه‌های روش تربیت سلبی در برابر روش ایجابی است که در آن، اصل «آماده‌سازی و رغبت‌انگیزی» بیشتر موردتوجه است. چنانکه جهت‌گیری اصلی راهبرد سلبی، روش‌های «اکتشافی» به‌جای» اکتسابی» و یا «پرهیز» به‌جای «تجویز» است؛ زیرا در روش سلبی و راهبرد پرهیز، از هرگونه تحمیل و تجویز ارزش‌ها از بیرون بر فرد «خودداری» می‌شود. ازآنجاکه این شیوه بر استخراج و استکشاف درون‌مایه‌های مخاطب از طریق پیرایش و زدایش موانع راه رشد، به قصد شکوفاشدن و آشکارکردن قابلیت‌های نهفته او استوار است، اهمیت پژوهش در این موضوع روشن می‌شود. پژوهش حاضر به منظور توجه‌دادن مربیان به این شیوه اجرایی از تربیت الگویی که کمتر موردتوجه پژوهشگران و مربیان واقع شده است، سامان یافته است. از‌این‌رو با مراجعه به آیات قرآن و دیدگاه مفسران ضمن توصیف شیوه الگوزدایی در قرآن به تبیین و تحلیل آن از نگاه قرآن پرداخته شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، الگوزدایی در قرآن به دو شکل جزئی‌تر قابل‌اجرا است. در شکل نخست با بیان ویژگی‌ها و سرانجام الگوهای منفی نوعی دلزدگی در متربی ایجاد می‌کند که نتیجه، همان الگوزدایی است. در صورت دوم با صراحت به الگوزدایی به موارد عینی آن اشاره کرده است

the method of de-patterning negative figures in education from the perspective of the quran

the most important type of human learning is learning through observation. based on this, one of the methods of education is education by model, which can be called the “model method”. this method can be implemented in the form of presenting-patterning, receiving-patterning and de-patterning. the human mind is most familiar with the first two methods, and accordingly, the largest amount of research is devoted to these two methods; but by contemplation on the verses of the quran, we come to the third way of implementing model training, which is model-removing. this method is a type of negative education method compared to the positive method in which the principle of “preparation and attractiveness” is more important. as the main orientation of the negative strategy is “discovery” methods instead of “acquisition” or “avoidance” instead of “prescription”; because in the negative method and avoidance strategy, one becomes “self-restrained” from any kind of imposition of values from outside. since this method is based on extracting and exploring the content of the audience by removing obstacles to growth, intending to blossom and reveal his hidden capabilities, the importance of research in this matter becomes clear. the present research was organized to draw the attention of educators to this implementation method of training, a model that has received less attention from researchers and educators. therefore, by referring to the verses of the quran and the commentators’ point of view, while describing the method of de-patterning in the quran, it has been explained and analyzed from the perspective of the quran. according to the findings of the research, de-patterning in the quran can be implemented in two more detailed ways. in the first form, by expressing the characteristics and finally the negative patterns, it creates a kind of boredom in the teacher, which is the result of de-patterning. in the second case, it has explicitly pointed to de-patterning to its objective cases.